علیرضا کاووسی حیدری - دانشجوی دکتری آبشناسی، بخش علوم زمین، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
عزت اله رییسی اردکان - استاد آبشناسی، بخش علوم زمین، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

در این مطالعه روش جدید و ارزانی برای محاسبه متوسط زمان ماندگاری آب چشم ههای کارستی ارائه شد ه است. آب خروجی چشمه در هر لحظه زمانی، حاصل اختلاط تعداد قابل ملاحظ های از بارندگ یهای قبلی میباشد، که منحنی فرود آنها در آبدهی چشمه مشارکت دارند. بنابراین با برو نیابی منحنی فرود هیدروگراف میتوان سهم هر هیدروگراف قبلی در آبدهی چشمه را محاسبه نمود. برو نیابی خطی هیدروگراف از دقت کافی برخوردار نم یباشد، بنابراین بجای برو نیابی خطی هیدروگرافها، از برو نیابی منحن یهای فرود در مقیاس نیمه لگاریتمی استفاده شد؛ و سهم هر هیدروگراف قبلی در آبدهی چشمه با استفاده از فرمول تربارف (Torbarov, 1976) محاسبه گردید. زمان ماندگاری هر هیدروگراف نیز از تفاضل بین زمان مرکز ثقل بارندگی مربوط به هر هیدروگراف با زمان محاسبه آبدهی چشمه تعیین گردید. سپس حاص لضرب سهم آبدهی هربارندگی پیشین در زمان ماندگاری آن محاسبه، و متوسط زمان ماندگاری به روش میانگی نگیری وزنی برآوردشد. فرمو لهای متعددی برای کلیه محاسبات ارائه شد تا برای کاربران ساده باشد. روش فوق برای چشمه- کارستی ش شپیر بکار گرفته شد، که متوسط زمان ماندگاری این چشمه در اواسط دوره فرود سال آبی 1370 1371 ، حدوداً برابر با 290 روز محاسبه گردید. در روش ردیابی زمان ماندگاری بین محل تزریق رنگ و چشمه ششپیر حدود 135 روز بود هاست، که این تفاوت قابل انتظار م یباشد؛ زیرا تزریق رنگ در آبفروچاله کارستی با بده ورودی 100 لیتر بر ثانیه انجام گردیده و متوسط زمان ماندگاری به روش ردیابی مربوط به مجاری بزرگ انتقال آب است، در حالی که در روش ارائه شده متوسط زمان ماندگاری مربوط به کل آبخوان بوده و هر دو سیستم افشان و مجرائی را در نظر میگیرد

متوسط زمان ماندگاری، منحنی فرود، اختلاط، چشم ههای کارستی،