سید امیر نیاکویی - گیلان
سعید پیرمحمدی - دانشگاه گیلان

چکیده بیداری عربی که از اواخر سال ۲۰۱۰ پهنه وسیعی از خاورمیانه عربی را در برگرفت، سبب ایجاد تغییرات گسترده­ای در حوزه سیاست داخلی و خارجی کشورهای واقع در این منطقه و سایر بازیگران درگیر در این مجموعه امنیتی شده است. این تحولات به­جای گسترش دموکراسی در خاورمیانه، زمینه فرسایش بیشتر دولت و گسترش مداخلات خارجی را در کشورهای دستخوش بحران به­وجود آورد که البته این وضعیت خود متاثر از ضعف دولت­ملت­سازی و بحران­های عدیده سیاسی- اجتماعی در این منطقه بوده است. در پژوهش حاضر تلاش شده تا دولت شکننده در عراق و تاثیر آن بر مداخله قدرت­های منطقه­ای و فرامنطقه­ای در این کشور پس از بیداری عربی مورد واکاوی قرار گیرد. دراین ارتباط، این پرسش اصلی مطرح می­شود که دولت شکننده در عراق پس از بیداری عربی چه تاثیری بر گسترش مداخله قدرت­های منطقه­ای و فرامنطقه­ای در این کشور داشته است؟ برای پاسخ به پرسش فوق از الگوی دولت شکننده با روش تبیین علی استفاده شده است. یافته­های پژوهش نشان می دهد که شکنندگی دولت در عراق که در مقطع زمانی پس از بیداری عربی تشدید شده باعث گسترش مداخله قدرت­های منطقه ای و فرامنطقه ای در عراق شده است که با حمایت از جریانات همسو، با هدف کسب جایگاه هژمونی منطقه­ای، ایجاد بازدارندگی و گسترش حوزه نفوذ ژئوپلیتیک را دنبال می­کنند. این سیاست ها بر فرسایش بیشتر دولت در عراق تاثیر گذارده است.

عراق, سیاست خارجی, بیداری عربی, دولت مدرن, شبه دولت ها, خاورمیانه