ناهید عقیلی ناطق
عادیه انور
محمد جعفر دالوند

تخمین رسیدگی، بخش قابل توجهی از ارزیابی کیفیت است زیرا درجه رسیدگی هنگام برداشت می تواند بر خواص حسی و انبارداری میوه ها تاثیر بگذارد. یک شیوه امکان پذیر برای تعیین درجه رسیدگی، تشخیص ترکیبات فرار معطر موجود در میوه با استفاده از بینی الکترونیک است. در این پژوهش برای تشخیص پنج درجه رسیدگی توت فرنگی، سامانه بینی الکترونیک بر پایه ده حسگر نیمه هادی اکسید فلزی طراحی، توسعه و پیاده سازی شد. نمونه های سالم سم نخورده جمع آوری و طبق پنج درجه رسیدگی (RG? = کاملا رسیده ، RG? = نزدیک به رسیدگی ، RG? = متوسط رسیده ، RG? = نزدیک به نارس و RG? = نارس) توسط کارشناسان خبره (براساس اندازه، ویژگی های ظاهر و همچنین تخمین مراحل رسیدگی) طبقه بندی شدند. شبکه عصبی مصنوعی(ANN) ، تجزیه و تحلیل اجزای اصلی (PCA) و تجزیه و تحلیل تفکیک خطی (LDA) برای تشخیص الگوی آرایه حسگرها استفاده گردیدند. بهترین ساختار شبکه عصبی (?-??-??) توانست نمونه ها را در ? درجه رسیدگی با دقت ?/?? طبقه بندی کند. نتایج PCA حاکی از پوشش %۹۹ از واریانس داده ها با دو مولفه اصلی بودLDA . درجات رسیدگی توت فرنگی را با دقت ?/??? متمایز نمود، اما همپوشانی بین درجه رسیدگی?، ? و ? دیده شد. هر سه روش توانستند درجات رسیدگی توت فرنگی را با درصد طبقه بندی خوب تشخیص دهند. طبق این مطالعه، می توان بیان نمود که بینی الکترونیکی ابزاری مناسب برای تشخیص درجات رسیدگی توت فرنگی است و می تواند با وقت و هزینه کمتری برای تشخیص زمان مناسب برداشت توت فرنگی استفاده گردد.

توت فرنگی, ماشین بویایی, تحلیل تفکیک خطی, شبکه عصبی و تجزیه مولفه های اصلی