مرضیه اسماعیل زاده - دانشجوی کارشناسی ارشد آبیاری و زهکشی، دانشگاه صنعتی اصفهان
منوچهر حیدرپور - دانشیار گروه مهندسی آب دانشگاه صنعتی اصفهان
محبوبه قاسمی - دانشجوی کارشناسی ارشد آبیاری و زهکشی

دریچ هها ساز ههای هیدرولیکی متحرکی هستند که به منظور کنترل، اندازهگیری و قطع و وصل جریان در کانا له ای با ز مور داستفاده قرار میگیرند. دریچه کشویی جانبی یک بازشدگی مستطیلی در کناره کانال است که جریان انحرافی را به کانال جان بی منتقل مینماید. این سازه در صنعت آبیاری به عنوان تنظیمکننده جریان در کانالهای اصلی و یا ساز ه انداز هگی ری جری ان در کانالهای جانبی به کار میرود. در ای ن مطالع ه، جری ان آزاد از زی ر ی ک دریچ ه کش ویی جان بی ب ا طو ل 20 سان تیمت ر و بازشدگیهای 3، 5/5 و 8سانتیمتر بررسی شده است و نیمرخهای سرعت برای سه راستای طولی، عرضی و عمودی با استفاده از دستگاه ADV برداشت شد. ساختار هریک از اجزای سرعت به طور جداگانه مورد بررسی قرار گرفته است. توزیعهای سرعت نشان داد که بیشترین مقدار سرعت طولی در نزدیکی ابتدای دریچه جانبی اتفاق میافتد. سرعت عرضی در بالادست د ریچه و در جاییکه هیچ جریان جانبیای وجود ندارد مقدار ناچیزی بوده و با ورود به دریچه جانبی به شدت افزایش یافته و با نزدی ک شدن به انتهای دریچه جانبی مجدداً کاهش مییابد تا جایی که در پاییندست دریچه مقا دیر سرعت بس یار نا چیز م یشون د. سرعت عرضی در نزدیکی کف کانال مقادیر بیشتری نسبت به مقادیر نزدیک سطح آب دارد. مقا دیر سرعت عمو دی قبل از شروع دریچه ناچیز است اما با ورود جریان به دریچه جانبی به شدت افزایش مییابد. سرعت عمودی زیاد، در مجاورت دریچه جانبی نشان دهنده جریانات ثانویه قوی در این ناحیه است. نیمرخهای سرعت در سه راست ای ط ولی، عرض ی و عمو دی در تمامی دبیها و اعماق مختلف جریان و همچنین بازشدگیهای متفاوت دریچه جانبی دارای روند یکسا نی بوده و ه یچ تغیی ر محسوسی در آنها دیده نشده است.

دریچه کشویی، سازه جانبی، توزیع سرعت، دستگاه سرعت سنج صوتی