علی محمد میرجلیلی - دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشکده الهیات دانشگاه میبد
حمید حمیدیان - استادیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشکده الهیات دانشگاه میبد
محمد مهدی خیبر - دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه میبد

نظم آهنگ قرآن، آهنگ طبیعی برخاسته از صفات حروف، حرکات واژگان و شیوه چینش حروف در زنجیره آوایی واژگان و عبارات است که با محتوا و مضمون آیات ارتباط بسیار نزدیکی دارد. عامل «صفات حروف» به عنوان یکی از عوامل اثرگذار در نظم آهنگ، ریشه در ساختار متنی (و نه محتوایی) دارد. این امر، علاوه بر آنکه به گونه ای پیچیده و مرموز، تاثیرات شگرفی بر ضمیر ناخودآگاه مخاطب بر جای می گذارد، موجبات القای معانی در شنونده را فزونی می بخشد. از آنجا که اثرگذاری صفات حروف، هنگام نطق و بیان صوتی حروف آشکار می یابد، تاثیر پذیری نظم آهنگ از صفات حروف را باید در علم «آواشناسی شنیداری» یا «علم الاصوات السمعی» که آواها و صداهای زبان را فقط در بخش شنیداری مورد بحث قرار می دهد، جست وجو کرد. نوشتار حاضر درصدد تبیین نقش صفات حروف در ایجاد نظم آهنگ و تقویت معنا در سوره علق می باشد. نتایج به دست آمده نشان می دهد که نظم آهنگ حاصل از صفات حروف این سوره، به زیبایی هرچه تمام تر توانسته محتوای روح بخش سوره را در کالبد تفکر مردم بدمد و معنای نجات بخش خویش را در جان مخاطبانش جای دهد.

قرآن, سوره علق, اعجاز بیانی, نظم آهنگ, آواشناسی