فرزانه نوربخش - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
ویدا چالوی - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
وحید اکبرپور - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

اکلیل کوهی (Rosmarinus officinalis L.) گیاهی چندساله، همیشه سبز و معطر از خانواده نعناعیان است. بخش های رویشی این گیاه حاوی اسانس و دارای خواص آنتی اکسیدانی و ضد باکتریایی بوده و در صنایع داروسازی، غذایی و آرایشی و بهداشتی بطور گسترده کاربرد دارند. به منظور بررسی اثر کودهای بیولوژیک بر عملکرد رشد، میزان رنگیزه های فتوسنتزی، فلاونوئیدها، درصد و عملکرد اسانس در گیاه دارویی اکلیل کوهی آزمایشی به صورت فاکتوریل، در قالب طرح کاملا تصادفی با دو عامل ورمی کمپوست (۰، ۱۰، ۲۰، ۳۰ و ۴۰ درصد حجم گلدان) و نیتروکسین (تلقیح و عدم تلقیح) با ۴ تکرار در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری در سال های ۹۲-۱۳۹۱به اجرا در آمد. نتایج نشان داد که بیشترین میزان وزن تر (۵۵/۷۱ گرم) و خشک در بوته (۳۷/۳۱ گرم) در تیمار ۴۰ درصد ورمی کمپوست با تلقیح نیتروکسین بدست آمد. بیشترین میزان کلروفیل a (۸۹/۲۵ میلی گرم در گرم) در تیمار ۳۰ درصد ورمی کمپوست، کلروفیل b در تیمارهای ۲۰ و ۳۰ درصد ورمی کمپوست ( به ترتیب ۱۳/۲ و ۸۱/۱ میلی گرم در گرم) و کلروفیل کل (۷۷/۲۷ میلی گرم در گرم) در تیمار ۲۰ درصد ورمی کمپوست با تلقیح نیتروکسین مشاهده شد. میزان فلاونوئیدهای برگ در تیمار ۱۰ درصد ورمی کمپوست با تلقیح نیتروکسین بالاترین مقدار ( ۳۵/۶ میلی گرم در گرم) بود و بیشترین عملکرد اسانس نیز در تیمارهای ۲۰ و ۳۰ درصد ورمی کمپوست ( به ترتیب ۲۶۳/۰ و ۲۷۲/۰ گرم در بوته) بدست آمد. این نتایج نشان می دهند که کاربرد ورمی کمپوست و نیتروکسین به تنهایی و یا به طور همزمان تاثیر مثبت بر رشد، رنگیزه ها و اسانس اکلیل کوهی دارند.

عملکرد اسانس, فلاونوئید, کودهای بیولوژیک