سید میلاد هاشمی سروندی - Department of Archaeology, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran
حامد وحدتی نسب - Prof. of Department of Archaeology, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran
ژیل بریون - UMR ۷۱۹۴ MNHN-CNRS-UPVD/ Département Homme et Environnement, Musée de l'Homme, Paris, France

امروزه بررسی آماری ریختشناسانه دستساختههای سنگی و تغییرات و گوناگونیهای شکل آنها در زمان و مکان اهمیت زیادی در باستانشناسی پارینهسنگی یافته است. از دلایل این توجه روزافزون، رواج بهرهگیری از روشهای آماری چندمتغیره در باستانشناسی، ایجاد ارتباط روزافزون میان باستانشناسان و متخصصان برنامهنویسی و علوم زیستی (چون بیوسیستماتیک جانوری)، پیشرفت در فناوری مدرن و روشهای دریافت اطلاعات، و نیز توانایی روشهای تحلیل ریختشناسی در پاسخ به برخی پرسشهاست که تاکنون پاسخ دادن بدانها یا امکان نداشته یا از عینیت چندانی برخوردار نبوده است. به دلیل همین نیاز به عینیت، استفاده از چنین روشی در باستانشناسی پارینهسنگی ایران ضرورت دارد. امروزه به کمک بررسی ریختشناسی دستساختههای سنگی امکان پاسخ دادن به پرسشهایی در زمینههای گوناگون چون مباحث ادراکی، سازمان فناوری، بومشناسی رفتاری انسان، تاریخ فرهنگ، سازوکارهای شارش اطلاعات، و تطور فیلوژنتیکی بیش از پیش مهیا شده است. در این پژوهش یکی از روشهای بررسی شکلی، به نام «ریختسنجی هندسی به صورت سهبعدی»، به منظور بررسی تغییرات درزمانی در شکل دستافزارهای سنگی یافت شده از دو لایه باستانشناسی محوطه پارینهسنگی میرک، در جنوب سمنان، استفاده شده است. روش پژوهش هم آزمایشگاهی هم کتابخانهای است. پرسش اصلی پژوهشی این بود که آیا میان شکل کلی این دستافزارها، که تراشهمحور هستند، تفاوتی وجود دارد یا خیر؟ دیگر آنکه در صورت وجود یا فقدان تفاوت، یافتهها چگونه تحلیل میشوند؟ نتایج بررسیهای ریختسنجی به کمک روشهای آماری کاهش ابعاد و چندمتغیره نشان داد میان شکل کلی دستافزارهای سنگی نهشتههای دوم و سوم میرک تفاوت معناداری از نظر آماری وجود ندارد؛ به عبارت دیگر، ریختشناسی کلی این دستافزارها دچار تغییری در طول زمان نشده است. به نظر میرسد از جمله دلایل این عدم تغییر وجود بزرگجمعیتها و انتشار اطلاعات فناورانه در پهنه شمال دشت کویر مرکزی، ثبات روشهای کاهش سنگ مادرهای تراشه، و شکل اولیه مواد خام سنگی با درجات اثر گوناگون باشد.   Supplement file دانلود فایل ضمیمه مکمل

Mirak Paleolithic site, lithic tools, ۳-d geometric morphometrics, MIS ۳, Metapopulation., بزرگ جمعیت ها, دست افزارهای سنگی, ریخت سنجی هندسی سه بعدی, محوطه پارینه سنگی میرک, مرحله سوم ایزوتوپ دریایی