محمد کاظم قربانی - دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشکده مهندسی عمران دانشگاه علم و صنعتایرا
عباس افشار - استاد، دانشکده مهندسی عمران دانشگاه علم و صنعتایران، تهران، ایران

به دلیل رشد سریع جمعیت، وابستگی شدید حیات موجودات زنده به آب، کاهش فزاینده منابع آبی در دسترس و افزایش بیش از انتظار آلودگی آبها، ضروری است که برنامهریزی و کنترل کیفی منابع آب با دقت و سرعت بیشتری دنبال شود. تاکنون مدلهای مختلفی برای مدیریت کیفی آب در سیستمهای رودخانهای ارائه شده است که در بیشتر آنها، فقط غلظت یکآلاینده درون رودخانه ( مثلا BOD ) به عنوان معیار تعیین کیفیت آب در نظر گرفته شده است. اما در این مطالعه، یکمدل بهینه سازی تکهدفه ارائه شده است که در آن با استفاده از شاخص NSFWQI چند آلاینده ، (مثلا BOD ، نیترات، فسفات، کدورت) را به طور همزمان برای تعیین کیفیت آب رودخانه در نظر میگیرد. برای حل مسئله فوق از مدل شبیهساز QUAL2K استفاده شده است. همچنین جهت بهینه سازی هدف مورد مطالعه، الگوریتم سیستم جامعه مورچهها (ACS) به کار برده شده است. در مدل پیشنهادی دو محدودیت اعمال شده است به طوری که قید مربوط به مقدار متوسط شاخص NSFWQI به صورت ضریبجریمه در تابع هدف منظور شده است. این مدل روی یک رودخانه فرضی مورد بررسی قرار گرفته است. مدل مذکور به ازای حالتهای مختلف مدل بهینهساز حل شده و به طور کامل در جدول و نمودارهایی آورده شده است.

الگوریتم سیستم جامعه مورچهها، شاخص NSFWQI ،ضریب جریمه، مدل تک هدفه چند آلاینده، مدل .QUAL2K