آسیه سیاهمرگویی
گلثومه عزیزی
احمد نظامی - گروه اگروتکنولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
مریم جهانی کندری

چکیده به منظور بررسی تحمل به یخ زدگی رازیانه) Foeniculum vulgare mill.) رشد یافته در مزرعه تحت شرایط آزمایشگاهی، آزمایشی در سال ۱۳۸۳ در دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد به صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار به مرحله اجرا در آمد. تیمارهای مورد بررسی شامل دو توده بومی رازیانه (خراسان و کرمان)، ۶ سطح تنش یخ زدگی (۰، ۳- ،۶- ، ۹- ، ۱۲- و ۱۵- درجه سانتی گراد) و دو سطح تاریخ کشت (۱۷ مهر و ۸ آبان ماه) بودند. گیاهان در تاریخ ۱۶/۹/۱۳۸۳ از مزرعه برداشت، به آزمایشگاه منتقل شده و در معرض تیمارهای دمایی در شرایط کنترل شده قرار گرفتند. سپس درصد بقاء و رشد مجدد گیاهان پس از بیست و یک روز در شرایط گلخانه و پس از شش روز در شرایط آزمایشگاه در داخل لوله آزمایش، به صورت دو آزمایش مجزا مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که در شرایط گلخانه، دو توده خراسان و کرمان از نظر درصد بقا، ارتفاع و تعداد گره اختلاف معنی داری با هم نداشتند، اما توده کرمان دارای تعداد برگ بیشتری در مقایسه با توده خراسان بود. تاریخ کاشت تاثیر معنی داری بر درصد بقا، ارتفاع، تعداد برگ، تعداد گره و درصد وزن خشک گیاه داشت، بطوریکه تاریخ کاشت ۸ آبان ماه در کلیه خصوصیات مذکور در مقایسه با تاریخ کاشت ۱۷ مهرماه برتری داشت. همچنین با کاهش دما، درصد بقا، ارتفاع، تعداد برگ، تعداد گره و وزن خشک رازیانه روند کاهشی داشت. در شرایط آزمایشگاه میزان نکروز شدن گیاهان در روز ششم بعد از یخزدگی، در تاریخ کاشتهای مختلف، از نظر آماری اختلاف معنی داری داشت و در تاریخ کاشت ۱۷ مهرماه و ۸ آبان ماه به ترتیب ۴/۳ و ۸/۲ بود. درجه نکروز شدن در تیمارهای مختلف دمایی در روز ششم نیز از نظر اماری معنی دار (P