سونیا زکی زاده - دانشگاه تهران
مختار علی عباسی - دانشگاه تربیت مدرس
بهنام صارمی - دانشگاه ویلهلم فردریش بن
حسین رشید - دانشگاه فردوسی مشهد

هدف این تحقیق بررسی عوامل موثر بر صفت تعداد سلول های بدنی شیر و تخمین وراثت پذیری و همبستگی های آن با سایر صفات تولیدی بود. برای این منظور از اطلاعات ۱۸۵۶۸۸ رکورد روز آزمون تولید شیر و شجره گاوهای ۵۴ گله استان خراسان رضوی استفاده شد. برای نرمال کردن رکوردهای صفت تعداد سلول های بدنی از آنها لگاریتم طبیعی گرفته شده و گاوهایی در برآورد مولفه های واریانس استفاده شدند که حداقل ۱ و حداکثر ۱۰ شکم زایش داشتند. اثرات محیطی در مدل آماری شامل اثر گله × سال رکوردگیری (سطح ۲۴۷)، نوبت ماهیانه شیردهی (۱۵ سطح)، دوره شیردهی (۱۰سطح)، ماه رکوردگیری (۱۲سطح)، سال (۹ سطح) و فصل زایش (۴ سطح)، مقدار تولید شیر و توان دوم آن بودند. وراثت پذیری تعداد سلول های بدنی دوره اول شیردهی با استفاده از مدل روزآزمون و رگرسیون تصادفی و همبستگی های بین صفات با مدل دو صفته نرم افزار Wombat برآورد شدند. اثرات ثابت مدل شامل گله × سال رکوردگیری، درصد خلوص خونی هلشتاین و ماه شیردهی به عنوان کوواریت و اثر ژنتیک افزایشی حیوان و محیط دایمی مشترک با چندجمله ای لژاندر درجه ۵ به عنوان اثرات تصادفی بود. تمام عوامل ثابت مدل اول در سطح ۱ درصد معنی دار بودند. با پیشرفت مراحل شیردهی تعداد سلول های بدنی افزایش یافت. کمترین تعداد سلول های بدنی در فصل رکوردگیری پاییز و یا در گاوهایی که در پاییز زایش کرده بودند، مشاهده شد. همچنین به نظر می رسد که افزایش سن عاملی برای افزایش تعداد سلول های بدنی باشد. مقادیر وراثت پذیری این صفت از ۰۴۳/۰ تا ۱۳۶/۰ متغیر بود. کمترین میزان همبستگی سلول های بدنی با تولید شیر (۰۱۱/۰-) و بیشترین آن با درصد پروتئین شیر(۴۴۲/۰) بود.

رگرسیون تصادفی, سلول های بدنی شیر, وراثت پذیری, همبستگی ژنتیکی, همبستگی فنوتیپی