امید حسن زاده - دانشگاه علوم کشاورزی ساری
سید حسن حافظیان - گروه علوم دامی، دانشکده ی علوم دامی و شیلات، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران.
همایون فرهنگ فر - دانشگاه بیرجند

در این پژوهش از داده های روز آزمون تولید شیر گاوهای هلشتاین استان های گلستان، مازندران و گیلان که توسط مرکز اصلاح نژاد کشور طی سال های ۱۳۶۷ تا ۱۳۹۰ گردآوری شده بود، استفاده گردید. اثرات پایدار مورد استفاده در مدل شامل ترکیب گله- سال و فصل تولید، همچنین درصد ژن هلشتاین و سن گاوها در حین رکوردگیری به عنوان متغیر کمکی مورد استفاده قرار گرفتند. کل ارقام استفاده شده در این تحقیق پس از ویرایش داده ها ۹۲۹۴۳ رکورد روز آزمون تولید شیر از ۱۲۸۵۵ گاو شکم اول بود. جهت برآورد مولفه های واریانس و پارامترهای ژنتیکی در مدل های روز آزمون با تابعیت تصادفی از روش حداکثر درستنمایی محدود شده بی نیاز از مشتق گیریDFREML استفاده گردید. در راستای در نظر گرفتن تغییرات ژنتیکی و محیطی مقدار شیر تولیدی در دوره شیردهی گاوها از چند جمله ای لژاندر با مرتبه برازش سوم استفاده شد. آنالیز عوامل محیطی با کمک نرم افزار آماری SAS انجام گرفت. بیشترین همبستگی های ژنتیکی، فنوتیپی و محیط دائمی صفت تولید شیر به ترتیب ۹۹/۰، ۶۱/۰ و ۹۸/۰ برآورد گردید. یافته های این پژوهش نشان داد وراثت پذیری صفت تولید شیر در ماه های مختلف دوره شیردهی متغیر بوده و در دامنه ۱۹۸/۰- ۰۸/۰ بدست آمد.

پارامترهای ژنتیکی, مدل روز آزمون, تابعیت تصادفی