فرشاد گلبابایی کوتنایی - دانشجوی کارشناس ارشد مهندسی محیط زیست، عضو باشگاه پژوهشگران جوان واح
حسن امینی راد - استادیار گروه مهندسی محیط زیست دانشکده مهندسی عمران دانشگاه صنعتی ن

بیوراکتورهای غشاییMBRs (Membrane Biological Reactors ترکیبی از فرآیندهای لجن فعال و جداسازی غشایی هستند که با به کارگیری آنها نیاز به فرآیندهای ته نشینی و گندزدایی به کار رفته در شیوه های مرسوم لجن فعال از بین می رود. بیوراکتورهای غشایی MBRs موجب حذف آلاینده های زیستی، ذرات کلوئیدی، کدورت، میکروارگانیسم و عناصری مثل آهن و منگنز می شوند. در مورد این سیستم ها می توان به فضای کمتر مورد نیاز به علت حذف تانک ته نشینی و همچنین کاهش تولید لجن مازاد دفعی به میزان 60 درصد اشاره کرد. کیفیت پساب خروجی از MBR مستقل از فاضلاب ورودی به تصفیه خانه می باشد و همچنین دارای استانداردهای زیست محیطی لازم برای استفاده مجدد از فاضلاب است. گرفتگی غشاء و تعویض دوره ای آن مهم ترین معایب این سیستم می باشند. یکی از بزرگترین مشکلات فناوری پیشرفته فیلتراسیون مورد استفاده در صنایع نظیر بیوراکتورهای غشایی گرفتگی زود هنگام غشاهای پلیمری توسط رسوب مواد و ترکیبات آلی و معدنی موجود در خوراک بر سطوح و منافذ آنها میباشد. پدیده گرفتگی Fouling) سبب کندی جریان، توقف خط تولید برای شستشو و تمیز کردن، تخریب غشاها و دستگاه ها توسط شوینده های شیمیایی، تهدید سلامت مصرف کنندگان ناشی از باقیمانده مواد شوینده درمحصول، آسیب های زیستمحیطی و بالاخره کاهش بهره وری و افزایش هزینه های تولید میگردد. با اتخاذ روش های گوناگون کنترل مداوم گرفتگی غشاء حین بهره برداری MBR می توان ظرفیت فیلتراسیون غشاء را تا حد قابل قبولی حفظ نمود. در این مقاله به بررسی انواع مکانیسم های گرفتگی غشاها و از جمله بیوراکتورهای غشایی پرداخته شده است و در ادامه انواع روش های کنترل و احیای غشا و از جمله جدیدترین روش ها مانند امواج فراصوت و اشعه ماورائ بنفش و همچنین روش های مرسوم فیزیکی و شیمیایی مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفته است

بیوراکتور غشاییMBR مکانیسم گرفتگی، کنترل گرفتگی، امواج فراصوت، اشعه ماورائ بنفش