سام عطاری جبارزاده - دانشجوی دکتری معماری دانشگاه آزاد اسلامی واحد بین المللی پردیس جلفا
یاسمین دوزدوزانی - استادیار گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد آذرشهر

یکی از شاخصهای توسعه یافتگی اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی هر کشوری میزان توجه به کودکان و طبیعت است، زیرا کودکان و محیط زیست طبیعی، هر دو سرمایه های فردای هر کشوری محسوب میشوند. اتصال محکم زندگی انسان و طبیعت به عنوان عنصر ذاتی و فطری، این تصور بشر برای فرار از تحت سلطه بودن سیستمهای حیات بهوسیله پیشرفت بشریت و فنآوریهای نوین به شکلی که توانایی تغییر و انتقال بنیادین جهان طبیعت را داشته باشد را زیر سوال برده است و به تبع این توهم نابخردانه معماری را ایجاد کرده که تراکم شدید ساختمانها و فروپاشیدن محیط طبیعی اطراف و جدایی انسانها به ویژه کودکان از اکوسیستم و فرآیندهای طبیعی را به دنبال داشته است و این امر موجب دغدغه های جدی در نظام شهرنشینی معاصر گشته است، زیرا شکاف در حال گسترش بین انسان و نظامهای طبیعی، لمس تکنولوژی به جای لمس طبیعت و بی علاقگی نسبت به دغدغه های زیست محیطی را برای کودکان شهرنشین به همراه داشته است که این سبک معماری میتواند سطح سلامت جسم-روان، هویت اجتماعی کودکان را به سبب حضور در مسیر دوره حساس رشد دچار بحران جدی نماید. یکی از راهکارهای حل این مشکل و ارتقای فضاهای کودک محور عصر حاضر بهره گیری از معماری نوینی چون بیوفیلیک تعامل و پیوند معماری با طبیعت است. در پژوهش حاضر روش مورد استفاده بر حسب هدف، روش تحقیق کاربردی و شیوه مطالعه بر حسب روش و ماهیت، تحقیق توصیفی-تحلیلی میباشد و گردآوری اطلاعات آن بر مبنای مطالعه منابع کتابخانهای و تحلیل محتوایی آنها بوده است. نتایج حاصل از پژوهش مبین این موضوع است که تعامل بین فضاهای کودک محور بر مبنای رویکرد بیوفیلیک به سبب ارتباط عمیق چند جانبه با طبیعت میتواند پاسخگوی نیازهای جسمی، روانی کودکان باشند. بررسی مهدکودک مریم مقدس بریتانیا و ارائه راهکارهایی در تناسب با الگوهای این رویکرد در فضای کودک محور میتواند شرایط کسب کفایت اجتماعی، سلامت، سرزندگی کودکان در طراحی فضاهای کودک محور کمک نماید.

فضاهای کودک محور، نیازهای کودکان، محیط زیست، نظریه بیوفیلیکا، مهدکودک مریم مقدس بریتانیا