فاطمه پالوج - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری منظر
مجید سنایی - دکتری برنامه ریزی شهری ، مدرس گروه معماری و شهرسازی و موسسه آموزش عالی کمال الملک نوشهر

امروزه در طراحی مجتمع های مسکونی هدف اصلی صرفه اقتصادی و تامین سرپناه مدنظر است طراحی فضاها بیش از آن که بر اساس نیاز ساکنان باشد متکی بر ایده طراحان است، از چالش های مهم به کارگیری معیارهایی است که احساس تعلق به مکان را ارتقاء داده و به حرفه کمک کند طرح های ارائه شده با خواسته ها، سلایق و اقلیم تطابق بیشتر داشته باشد. در این پژوهش به نقش فضای باز و سبز مجتمع های مسکونی در ارتقاء حس تعلق به مکان پرداخته شده است که با روشی تحلیلی و از طریق موردپژوهشی ابتدا معیارهای احساس تعلق به مکان از متون نظری استنتاج و سپس در چند مجتمع مسکونی به آزمون گذاشته شد. بین نحوه ی اظهارنظر و احساس تعلق مکانی دو گروه ساکنان تفاوت معناداری موجود بود، ساکنان برخوردار از محیط مطلوب و واجد فضای سبز طراحی شده، دیدگاه مثبت و احساس تعلق بیشتری نسبت به محیط خود داشته اند . افزایش جمعیت ساکن در شهرها و نیاز به فضاهای مسکونی در سال های اخیر، ضرورت وجود آپارتمان ها و مجتمع های مسکونی را غیرقابل انکار نموده است و امروزه در طراحی مجتمع های مسکونی هدف اصلی صرفه اقتصادی و تامین سرپناه مدنظر است اما یکی از چالش های مهم طراحان به کارگیری معیارهایی است که احساس تعلق به مکان را ارتقاء داده و به حرفه کمک کند و طرح های ارائه شده با خواسته ها، سلایق و اقلیم تطابق بیشتر داشته باشد. با گسترش شهرنشینی و هر چه بزرگتر شدن شهرها هر روز به تعداد آپارتمان ها افزوده می شود که منجر به کاهش فضاهای سبز درون شهری و داخل آپارتمان ها بود. دیگر خبری از باغچه ها و حوض های خانه های قدیم نیست، اما نیاز به فضای سبز هنوز در انسان ها وجود دارد که منجر به علاقه برای طراحی فضای سبز داخل آپارتمان شده است . این نیاز به فضای سبزی را زمانی می توان متوجه شد که ملاحظه می شود در تمام آپارتمان ها و خانه های شهر حداقل یک گیاه وجود دارد تا باعث لذت افراد شود. امروزه بسیاری از افراد به دنبال آن هستند که فضای سبز داخل خانه هایشان را از چند گلدان ساده در گوشه و کنار خانه بزرگتر کنند و طبیعت را به خانه خود بیاورند. فضای سبز تاثیر بسیاری بر حس تعلق به مکان در مجتمع های مسکونی دارند علاوه بر طراحی ورودی های خوانا و محورهای حرکتی جذاب و ارتقا هویت بصری با استفاده از عناصر با ارزش گیاهان واجد ارزش و کف سازی جذاب باعث ارتقا کیفیت محیط برای حضور مطلوب استفاده کنندگان و ارتقا سیمای کالبدی و هویت بصری می شود.

فضای سبز،احساس تعلق، مجتمع های مسکونی،نوشهر