محسن میرزایی - Tarbiat Modares Univ., Noor, Iran.
علیرضا ریاحی بختیاری - Tarbiat Modares Univ., Noor, Iran.
عبدالرسول سلمان ماهینی - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگانGorgan Univ. of Agric. Sci. and Natur
مهدی غلامعلی فرد - Tarbiat Modares Univ., Noor, Iran.

پوشش سرزمین در استان مازندران به علت تراکم جمعیت نسبتا بالا، نرخ بالای مهاجران فصلی و دائمی، شرایط مساعد طبیعی و فرهنگی، تعدد واحدهای صنعتی، دارا بودن مرز ساحلی و بندر گاه ها و نیز سیر عظیم ساخت و ساز در سالیان اخیر با سرعت در حال تغییر است. تغییر پوشش سرزمین منجر به ایجاد پهروشدگی، سوراخ شدگی، بریدگی، فرورفتگی، سائیدگی و به هم آمیختگی در سیما می گردد که هر کدام دارای مفهوم های مهم در علم بوم شناسی سیمای سرزمین هستند. در مطالعه حاضر پس از تهیه نقشه های پوشش سرزمین و استخراج سنجه ها در دو سطح کلاس و سیما، از تحلیل مولفه های اصلی (PCA)، جهت انتخاب سنجه های مناسب در تحلیل تغییرات سیمای سرزمین شهرستان های استان مازندران در خلال سال های ۱۳۶۳ و ۱۳۸۹ استفاده شد. در نهایت پنج سنجه شامل، مساحت کلاس (CA)، تعداد لکه (NP)، شاخص بزرگ ترین لکه (LPI)، نسبت چولیدگی لبه (PAFRAC) و شاخص تنوع شانون (SHDI) به عنوان سنجه های بهینه انتخاب و مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج حاکی از افزایش مساحت در پوشش های مسکونی، کشاورزی، مرتع، جاده (به ترتیب ۷۳۸۷، ۵۴۶۵۵، ۸۸۹۸۶، ۴۷۶۸ هکتار) و افت شدید در جنگل های استان (۱۶۲۸۶۷ هکتار) بوده، به طوری که در طول دوره مطالعه میزان سنجه LPI در پوشش جنگلی شهرستان های نکا، سواد کوه، ساری و تنکابن به ترتیب ۵/۱۷، ۸/۱۳، ۶/۸ و ۹/۴ درصد کاهش یافت و تغییر بستر سیما در رامسر و بهشهر از جنگل به مرتع و کشاورزی دیده شده است. بیشتر تغییرات ناشی از هضم لکه های جنگل در میان پوشش های انسان ساخت به ویژه یک پارچه سازی اراضی کشاورزی بوده است.

Landcover, Landscape metrics, Principal component analysis, Mazandaran province., پوشش سرزمین، سنجه های سیمای سرزمین، تحلیل مولفه های اصلی، استان مازندران