مائده کاظمی شیرکوهی - دانش آموخته کارشناسی ارشد بیماری شناسی گیاهی
محمدرضا صفری مطلق - دانشیار و عضو هیات علمی گروه گیاه پزشکی دانشکده کشاورزی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی

بیماری لکه قهوه ای برنج که توسط Bipolaris victoriae ایجاد می شود یکی از مهم ترین بیماری های بذرزاد برنج در ایران و جهان است. از مجموع نمونه های آلوده جمع آوری شده از مزارع برنج استان گیلان، تعدادی جدایه قارچی و نیز تعدادی جدایه باکتریایی جداسازی گردید که برای این منظور از محیط های کشت PDA،آب – آگار و همچنین نوترینت آگار(A.N ) استفاده شد. اساس شناسایی خصوصیات موفولوژیکی همچون شکل کلنی، رنگ کلنی، رنگ و اندازه کنیدی ها و کنیدیوفورها، منفرد یا گروهی بودن کنیدیوفورها و تعداد دیواره عرضی کنیدی ها بود. در مطالعات بیماری زایی، بیماری زایی تمام جدایه هایB.victoriae به اثبات رسید و در میان جدایه های باکتریاییP.aeruginosa که در برنج ایجاد بیماری ننمود و شدت بیماری ایجاد شده بوسیله آن بسیار کم بوده برای بررسی کنترل بیولوژیک انتخاب گردید. ارزیابی خواص آنتاگونیستی P.aeruginosa علیه victoriae .B از طریق کشت دوتایی و متابولیت های فرار انجام شد. میانگین رشد جدایه های .B. victoriae پس از دو روز در غیاب ۶۱/۶۶P,aeruginosa (در پتری های شاهد) در حالی که درحضور.۶۶/۲۸P.aeruginosa میلی متر بود میزان کاهش رشد میسلیومی با پارامتری به نام رشد مهار بیان می شود که درصد مهار رشد ۵۳/۵۱B.victoriae ، درصد بود. همچنین پس از ۷ روز میانگین رشد جدایه هایB. victoriaدر غیاب.۷۸P.aeruginosa میلی متر بود( در پتری های شاهد) در حالی که میانگین رشد این جدایه ها در حضور۴۳P.aeruginosa میلی متر بود. این نتیجه نشان می دهد کهP. aeruginosa باعث مهار رشد میسلیومی جدایه هایB. victoriaeشده است. میزان کاهش رشد میسلیومی با پارامتری به نام درصد مهار بیان می شود که درصد مهار رشد B.victoria توسط۴۴/۷۸P.aeruginosa درصد بود. نتیجه گرفته شد کهP.aeruginosa پس از دو روز بیشترین تاثیر را در جلوگیری از رشد میسلیومی داشته است. اندازه هاله بازدارندگی پس از ۷ روز، ۹ میلی متر بود. میانگین رشد جدایه های .Bvictoriae پس از دو روز در غیاب ۶۱/۶۶P.aeruginosa (در پتری های شاهد) در حالی که در حضور .۲۸/۶۶P. aeruginosa میلی متر بود میزان کاهش رشد میسلیومی با پارامتری به نام رشد مهار بیان می شود که درصد مهار رشدB.victoriae .۶۷/۱۶درصد بود. همچنین پس از ۷ روز میانگین رشد جدایه هایB. victoriae در غیاب ۷۸P. aeruginosمیلی متر بود( در پتری های شاهد) در حالی که میانگین رشد این جدایه ها در حضور۷۲/۳۳P.aeruginosa میلی متر بود. این نتیجه نشان می دهد کهP. aeruginosa باعث مهار رشد میسلیومی جدایه های B .victoriae شده است. میزان کاهش رشد میسلیومی با پارامتری به نام درصد مهار بیان می شود که درصد مهار رشد .B.victoriae توسط۷/۲۶۷/۲۶ ۷/۲۶P.aeruginos درصد بود. نتیجه گرفته شد کهP. aeruginosa پس از دو روز بیشترین تاثیر را در جلوگیری از رشد میسلیومی داشته است نتایج نشان داد که جدایهP. aeruginosa جدایه موثری در مهار رشد میسلیومیB. victoriae می باشد که می تواند به عنوان یک عامل جدید بیوکنترل بیماری های گیاهی مورد استفاده قرار گیرد

لکه قهوه ای برنج،Bipolaris victoriae ، کنترل بیولوژیک،P. aeruginosa، استان گیلان