لطفعلی عاقلی - دانشیار اقتصاد، دانشگاه تربیت مدرس
میر عبداله حسینی - استادیار اقتصاد، موسسه مطالعات و پژوهش های بازرگانی

در مدیریت معادن، جذب و بکارگیری سرمایه های مالی در جهت خرید ماشین آلات و تجهیزات نو و جایگزینی ماشین های فرسوده، اهمیت زیادی دارد. با توجه به محدودیت سرمایه در بخش معدن، بلااستفاده بودن آن حکایت از ضعف مدیریت و سطح تولید بالفعل کمتر  از سطح بالقوه  می­کند. بر این اساس، مطالعه حاضر قصد دارد عوامل موثر بر بهره وری متوسط سرمایه در بخش معدن ایران را در دوره زمانی ۱۳۹۶-۱۳۶۲ مورد بررسی قرار دهد. سرمایه در این بخش به فرم تجهیزات و ماشین­­آلات و سرمایه مالی است. مطابق نتایج ، بهره وری متوسط سرمایه با تغییرات زیادی همراه بوده است و کمترین مقدار آن در سال های جنگ تحمیلی مشاهده می­شود. تخمین مدل اقتصاد سنجی نشان داد که معکوس سرمایه سرانه، شاخص قیمت مواد معدنی، کارایی مصرف انرژی و سهم بخش خصوصی از مالکیت بر بهره وری سرمایه اثر ات معنی­داری در سطح ۵%  دارند. بنابراین، افزایش کارایی مصرف انرژی و کاهش سرمایه سرانه، بهره وری متوسط سرمایه را افزایش  می­دهد. از طرف دیگر افزایش قیمت مواد معدنی، بهره وری سرمایه را افزایش می­دهد.

بهره وری سرمایه, کارایی انرژی, مالکیت, قیمت