محمود تولائی نژاد - کارشناس ارشد سازمان آب و برق خوزستان
محمد علی میری - کارشناس ارشد سازمان آب و برق خوزستان
محمد الماسی - کارشناس ارشد سازمان آب و برق خوزستان
غلامحسین محمدپور زنگنه - کارشناس ارشد سازمان آب و برق خوزستان

خوزستان از جمله مناطقی است، که کشت نیشکر قدمت زیادی داشته و احیاء صنعت قند از نیشکر از سال 1338 مجدداَ در جلگه خوزستان شروع شده و امروزه کشت نیشکر دوباره بصورت یک زراعت وسیع در این استان زرخیز شکل می گیرد. در حال حاضر 10723 هکتار از اراضی هفت تپه اختصاص به کشت نیشکر دارد، که سالیانه حدود 9100 تا 9200 هکتار از آن بهره برداری می شود. آمار 13 سال گذشته، میزان بارندگی در این ناحیه را حدود 260 میلیمتر و میزان تبخیر را حدود 3000 میلیمتر نشان می دهد. با توجه به رشد نیشکر که حدود 90 درصد آن را از فروردین تا مهر صورت می گیرد و عدم بارندگی در ماههای رشد نیشکر(خرداد تا شهریور)، بقای زراعت نیشکر فقط و فقط بستگی به آبیاری داشته و در غیر اینصورت عملی نخواهد بود. نیاز نیشکر به آب زیاد بوده و برای برداشت یک محصول خوب در واحد سطح، بایستی آب کافی بخصوص در فصل رشد در اختیار گیاه قرار گیرد. آب مورد نیاز در حال حاضر بوسیله پمپاژ از رودخانه دز و کانال آبیاری تأمین می گردد. در این مقاله بررسیها و کارهای تحقیقاتی و عملی، که در زمینه آبیاری انجام گردیده، بطور مفصل در مورد آنها بحث و تبادل نظر خواهد شد. بررسی و مطالعه برای تعمیم یک رژیم آبی متناسب با شرایط محیطی هفت تپه، که قابل عمل در یک زراعت وسیع مکانیزه بوده، بدون اینکه نیاز به مهارت زیاد داشته باشد، از ابتدای امر مورد نظر بوده است و روی این اصل آزمایشات مختلفی که بطور مستقیم در مورد آبیاری انجام شده، مورد بحث قرار گرفته و در هر قسمت اشکالات و امتیازات تشریح شده و نتایج حاصله با توجه به سایر عوامل وابسته، که در یک زراعت گسترده و پیشرفته وجود دارد، تجزیه و تحلیل شده است. برای انتخاب یک فرمول تجربی که گویای تعیین نزدیکترین میزان واقعی نیاز آبی گیاه نیشکر در شرایط هفت تپه باشد، از عوامل خاک و گیاه کمک گرفته شده و تعیین دوره های آبیاری در طول فصل رشد در خاکهای مختلف با استفاده از تعیین رطوبت در غلاف با یکدیگر مقایسه شده و نتایج حاصله، بدست آوردن فرمول تجربی متناسب با شرایط منطقه است، که بوسیله تعیین میزان رطوبت موجود در غلاف نیشکر و تغییرات آن در طول فصل رشد، حاصل شده است.

نیاز آبی گیاه نیشکر، رژیم آبی، جلگه خوزستان، فرمولهای تجربی متناسب با شرایط منطقه