فرهاد رجالی - عضو هیات علمی بخش تحقیقات بیولوژی خاک موسسه تحقیقات خاک و آب
امین علیزاده - استاد گروه گیاهپزشکی دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس
محمد جعفر ملکوتی - استاد گروه خاکشناسی دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس
ناهید صالح راستین - استاد دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران،
کاظم خاوازی - اعضای هیات علمی بخش تحقیقات بیولوژی خاک موسسه تحقیقات خاک و آب.
احمد اصغرزاده - اعضای هیات علمی بخش تحقیقات بیولوژی خاک موسسه تحقیقات خاک و آب.

قارچهای میکوریز آربسکولار همزیست اجباری ریشه در بیش از ۸۰ درصد خانواده های گیاهی می باشند. علی رغم تاثیرات مفید این قارچها، عدم رشد آنها در محیط های سنتز شده آزمایشگاهی که ناشی از طبیعت همزیست اجباری بودن آنهاست، بزرگترین محدودیت برای به کارگیری این میکروارگانیسم ها در اراضی کشاورزی می باشد. تاکنون سه روش هیدروپونیک، ائروپونیک و کشت همزمان ریشه و قارچ به صورت درون شیشه ای برای تکثیر صنعتی این قارچها به کار گرفته شده است. از بین روشهای ذکر شده روش اخیر هم از نظر جنبه های اقتصادی و هم از نظر خلوص مایه تلقیح تهیه شده، بیشترین موفقیت را در پی داشته است. این تحقیق بر مبنای ضرورت تهیه و توسعه روش کشت درون شیشه ای همزمان قارچ و ریشه میزبان و استفاده از این فرآورده به عنوان مایه تلقیح خالص به مورد اجرا گذاشته شده است. به این منظور از اسپورهای قارچ Glomus intraradices  بومی خاکهای ایران استفاده گردید. اسپورهای جوان پس از جداسازی از محیط کشت گیاه و به منظور حذف آلودگی های سطحی در طی چند مرحله با آب مقطر و Tween ۲۰ شسته شدند. برای استریل سطحی اسپورها ابتدا از محلول کلرامین تی دو درصد و سپس از محلولی حاوی استرپتومایسین سولفات با غلظت ۲۰۰ میلی گرم در لیتر و جنتامایسین سولفات با غلظت ۱۰۰ میلی گرم در لیتر استفاده گردید. به منظور بررسی آلودگی احتمالی، اسپورها به محیط حداقل منتقل و به مدت یک هفته در دمای ۲۵ درجه سانتی گراد نگهداری گردیدند. با قرار دادن اسپورهای عاری از آلودگی سطحی در مجاورت راس ریشه های القاء شده موجود در سطح محیط کشت حداقل، رابطه همزیستی بین دو ارگانیسم برقرار گردید. برای تکثیر همزمان قارچ و ریشه از بطری های شیشه ای در پیچ دار حاوی ۱۰۰ میلی لیتر محیط حداقل استفاده شد. رنگ آمیزی اسپور تولید شده با محلول MTT نشان داد که بیش از ۹۵ درصد از اسپورهای تولید شده زنده و دارای قدرت رویش می باشند. همچنین کلنیزاسیون ریشه های القایی با قارچ بیش از ۷۰ درصد بود. نتایج این تحقیق حاکی از این است که روش کشت درون شیشه ای به کار گرفته شده دارای کارایی بسیار خوبی برای تکثیر قارچ Glomus intraradices و احتمالا سایر گونه های قارچهای میکوریز آربسکولار می باشد. 

قارچهای میکوریز اربسکولار, کشت درون شیشه ای, مایه تلقیح