مریم رحیمی - استادیار، گروه علوم باغبانی و فضای سبز، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زابل، زابل، ایران
جواد علی صوفیان - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زابل، زابل، ایران
زینب محکمی - استادیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، پژوهشکده کشاورزی، دانشگاه زابل، زابل، ایران
علی قربانی رنجبری - دانشجوی پسادکتری، گروه بیوتکنولوژی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
فاطمه بیدرنامنی - استادیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، پژوهشکده کشاورزی، دانشگاه زابل، زابل، ایران

گیاه دارویی چریش (A.Juss Azadirachta indica) متعلق به خانواده سنجد تلخ (Meliaceae) با عملکرد موثر در درمان بیماری­های پوستی، هیپوگلیسمی، فشار خون، سرطان و ایدز است. در این تحقیق به منظور بررسی بررسی اثر حلال های مختلف برکمیت و کیفیت خصوصیات فیتوشیمیایی چریش جمع­آوری شده از منطقه باهوکلات در شهرستان چابهار، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در سال ۱۴۰۰ اجرا گردید. عصاره­های اتانولی، متانولی، ان- هگزانی و استونی برگ و میوه چریش به روش خیساندن  سرد تهیه و محتوای فنل کل  به روش معرف فولین- سیوکالتو، فلاونوئید کل به روش رنگ سنجی کلرید آلومینیوم و فعالیت آنتی­اکسیدانی به روش مهار رادیکال­های آزاد دی­فنیل­پیکریل­هیدرازیل (DPPH) اندازه­گیری گردید. نتایج نشان داد که تاثیر نوع اندام، نوع حلال و اثر متقابل آن­ها بر تمام صفات اندازه­گیری­شده معنی­دار بود. در تحقیق حاضر بیشترین میزان فنل کل (۲۲/۴۸ میلی­گرم گالیک اسید/گرم وزن خشک) در عصاره استونی برگ و کمترین میزان (۷۶/۲ میلی­گرم گالیک اسید/گرم وزن خشک) در عصاره هگزانی میوه گزارش گردید. همچنین بیشترین میزان فلاونوئید کل در عصاره استونی میوه و برگ (به ترتیب با مقادیر ۷۱/۴ و ۶۱/۴ میلی­گرم کوئرستین/گرم وزن خشک) و کمترین میزان (۲۲/۳ میلی­گرم کوئرستین/ گرم وزن خشک) در عصاره هگزانی میوه مشاهده گردید. بیشترین فعالیت آنتی­اکسیدانی (۷۷/۹۴ درصد) در عصاره اتانولی برگ سنجش گردید و کمترین فعالیت آنتی­اکسیدانی (۰۲/۱۲ درصد) در عصاره استونی میوه ملاحظه شد. بر اساس نتایج این تحقیق برگ چریش به عنوان منبع مفیدی از ترکیبات فنلی و آنتی­اکسیدان­های طبیعی پیشنهاد می­گردد.

آنتی اکسیدان, استخراج, حلال, فنل و فلاونویید, چریش