سیدحجت هاشمی - دانشیار، گروه پژوهشی مطالعات لوله و صنایع وابسته، دانشگاه بیرجند
حمید خوانین - دانشجوی کارشناسی ارشد مکانیک، دانشگاه بیرجند
حجت سالاری پور - کارشناس ارشد مکانیک، دانشگاه بیرجند

استفاده از لول ه های قطور فولادی در خطوط پرفشار انتقال گاز طبیعی در بیشتر نقاط جهان روند ی رو به رشد داشته است . اینگونه سازه ها برای فشار داخلی زیاد (بین 10 تا 15 مگاپاسکال) طراحی و گاهی در دماهای بسیار پایین استفاده می شوند، از این رو باید دارای استحکام بالا همراه با چقرمگی مناسب باشند . از آنجایی که وجود هر نوع ترک در لوله های پرفشار انتقال گاز بالقوه خطرناک بوده و می - تواند باعث انفجا ر و تلفات جانی و مالی فراوان گردد، ایمنی و بی نقص بودن سازه و مقاومت آن در مقابل رشد ترک نرم ، دارای اهمیت ویژه ای از نظر مهندسین طراح خط لوله انتقال گاز می باشد . مطابق استاندارد موسسه نفت آمریکا، انجام آزمون ضربه شارپی و ضربه سقوطی روی فولادهای خطوط انتقال انرژی الزامی است . در تحقیق حاضر به منظور ارزیابی رفتار دینامیکی فولاد 70 API X با استفاده از آزمونهای ضربه شارپی و ضربه سقوطی ، سطوح شکست حاصل از این آزمونها مورد بررسی قرار گرفت . به این منظور ابتدا نمونه های استاندارد از بدنه لوله با قطر خارجی 56 اینچ ( 1422 میلی متر ) و ضخامت دیواره 19,8 میلی متر ماشین کاری شد . سپس آزمون ضربه در دمای صفر درجه سانتی گراد بر روی نمونه ها انجام و سطح شکست بررسی شد . نتایج حاصله نشان داد که درصد شکست برشی (شکست نرم )، بعنوان مه م ترین شاخصه خواص مکانیکی فولاد تحت بارگذاری دینامیکی ، در ضربه سقوط ی در حدود 95 % است . نمونه آزمون شارپی با جذب میانگین انرژی 256 ژول ، دارای 100 % سطح شکست نرم بود. شکست نگاری نمونه ضربه شارپی و سقوطی نشان داد که شکست، از نوع دیمپلی بوده و در اثر به هم پیوستن حفره های ریز در ماتریس ماده بوجود آمده است

آزمون ضربه سقوطی، آزمون ضربه شارپی، سطح شکستشکست نگاری، فولاد 70 .API X