حمید حاجی زاده - دانشجوی کارشناسی ارشد جنگلداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
اصغر فلاح - استاد، گروه جنگلداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
ساره حسینی - دکتری جنگلداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

اکوسیستم جنگل از مهم­ترین ثروت­های طبیعی هر کشور به شمار می­آید که کارکردها و خدمات مختلفی را برای بشر فراهم می­کند. لذا شناخت کارکردها و خدمات اکوسیستم جنگل، تعیین ارزش اقتصادی آنها و بررسی ترجیحات جوامع جهت حفاظت از آنها باید هدف اساسی فعالیت­های انسان قرار گیرد. از این رو هدف پژوهش حاضر ارزیابی ترجیحات و تمایل به پرداخت جوامع بومی برای حفاظت اکوسیستم جنگلی شیاده و دیوا از توابع شهرستان بابل واقع در استان مازندران با استفاده از روش ارزشگذاری آزمون انتخاب است. جامعه آماری این پژوهش شامل ۱۵۰ خانوار بومی روستاهای حاشیه جنگل­های شیاده و دیوا می­باشد. در این مطالعه داده­های پژوهش به­صورت پیمایش میدانی و از طریق نمونه­گیری تصادفی در تابستان ۱۳۹۹ توسط جوامع بومی منطقه تکمیل و جمع­آوری گردید. متغیرهای اجتماعی - اقتصادی در این تحقیق شامل هشت متغیر سن، تاهل، جنسیت، شغل، بعد خانوار، تحصیلات، درآمد و مخارج خانوار بوده است که اثر این متغیرها بر میزان تمایل به پرداخت جوامع مورد بررسی قرار گرفت. در این مطالعه، تمایل به پرداخت افراد برای حفاظت اکوسیستم جنگلی منطقه با روش آزمون انتخاب و مدل رگرسیونی لاجیت شرطی برآورد گردید. برای راستی­آزمایی مدل لاجیت شرطی، آزمون استقلال بین گزینه­های نامرتبط (IIA) به کمک آماره هاسمن- مک­فادن انجام شد. همچنین جهت بررسی تاثیر متغیرهای اجتماعی- اقتصادی بر روی میزان تمایل به پرداخت از مدل لاجیت چندجمله­ای استفاده گردید. در این پژوهش پایایی پرسشنامه با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ (۸۷/۰) محاسبه شد. تمایل به پرداخت هر خانوار برای حفظ اکوسیستم جنگلی شیاده و دیوا جهت ارائه خدمات تنظیمی، زیستگاهی و اطلاعاتی از وضعیت فعلی به وضعیت بهبود به­ترتیب برابر با ۸۶/۱۱۲۰، ۲۵/۶۳۰ و ۴۹/۱۰۲۶ ریال در ماه به­دست آمد. نتایج این مطالعه نشان داد تمایل به پرداخت جوامع بومی جهت حفاظت اکوسیستم جنگل برای ارائه خدمات تنظیمی و بهبود آن در اولین اولویت قرار دارد و خدمات زیستگاهی و اطلاعاتی جایگاه­های بعدی را به­خود اختصاص دادند. لذا خدمات تنظیمی مهم­ترین خدمات اکوسیستمی جنگل از نظر جوامع بومی منطقه شناخته شده است. همچنین، میزان تمایل به پرداخت نهایی جوامع بومی به­ازای هر خانوار ۰۴/۳۳۳۲۹ ریال در سال (۴۲/۲۷۷۷ ریال برای هر خانوار در ماه) محاسبه شد.

آزمون انتخاب, تمایل به پرداخت, جوامع روستایی, شیاده و دیوا, کارکردهای اکوسیستمی