اسماعیل نرماشیری - دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ولایت، ایرانشهر، ایران (نویسنده مسئول).
زهرا کرمی - دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه ولایت، ایرانشهر، ایران.

ایدئولوژی­ شناختی استعاری یکی از عمده رویکردهای مطالعاتی تئون و­ن­دایک است. او معتقد است که ایدئولوژی، نظامی از باورها و انگیزه­ها است. این نظام در حقیقت صورتی اجتماعی و کارکردی شناختی دارد. ازآنجاکه ایدئولوژی به­ دلیل ماهیت پدیداری و ساختار معنایی، نیازمند ظهور و بروز خاص است؛ در شاکله­ای از نظام استعاری می­گنجد. استعاره لزوما یکی از مهم­ترین پدیده­های معنایی محسوب می­شود که از پیکره­ ابزاری صرفا بلاغی خارج شده و نقش بازنمایی مفاهیم ذهنی انسان را ایفا می­کند. استعاره اصولا حقیقتی مدرکانه زبانی است که به طور پنهان، گستره­ای از افکار و فرآیندهای تجربی زیستی بشر را به همراه دارد. این مقاله با تکیه بر مفاهیم علمی و با روش مطالعه کتابخانه ای به شیوه تحلیلی درون متنی، رمان «جزیره سرگردانی» سیمین دانشور را بررسی کرده است و در پی­جویی این مسئله علمی است که استعاره­های مفهومی این رمان با چه کیفیت و در چه قالب کارکردی ظهور یافته­اند؟ به­طورکلی یافته­های این پژوهش نشان داد که استعاره­های رمان جزیره سرگردانی با کارکردهایی در قالب های شباهت آفرینی، تمثیل شدگی، کنایه اندیشی و ساختار تلمیحی و گاه با ابعاد روان ادراکی برجسته سازی و آشنازدایی متبلور شده اند.

استعاره مفهومی, ایدئولوژی شناختی , جزیره سرگردانی, کارکردشناختی