محمد خشکاب - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد سبزوار.ایران
علی عشقی سردهی - عضو هیئت علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد سبزوار، ایران
ابوالقاسم امیر احمدی - عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد سبزوار،ایران

بررسی تشبیهات اساطیری در توصیف مظاهر طبیعتدر سبک خراسانی و عراقی محمد خشکاب* دانش­جوی دوره دکتری زبان و ادبیات فارسی واحد سبزوار، دانش­گاه آزاد اسلامی، سبزوار، ایران. علی عشقی سردهی** دانش­یارگروه زبان­ و ادبیات­ فارسی، واحد سبزوار، دانش­گاه آزاد اسلامی، سبزوار، ایران (نویسنده مسوول). ابوالقاسم امیراحمدی*** دانش­یار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد سبزوار، دانش­گاه آزاد اسلامی، سبزوار، ایران. تاریخ دریافت: ۲۸/۲/۱۳۹۷ تاریخ پذیرش: ۲/۷/۱۳۹۷ چکیده کم­تر اثر ادبی را می توان یافت که بر حسب نیاز خویش از خوان شاهنامه بهره ای نبرده باشد. از میان کارکردهای مختلف اشارات شاهنامه ای در موضوعاتی چون: مدح، تبیین مسائل حکمی و تعلیمی، پیوند با عرفان، مضامین غنایی و تغزل گونه، ساخت تمثیل، ترکیب­سازی های بلاغی و...کارکرد آن در توصیف مظاهر طبیعت جلوه­ای خاص یافته است. در این میان شعرا در قلمرو ادبی از تشبیهات اساطیری و حماسی در تصویرسازی های طبیعت­گرایانه خود بهره برده اند. یکی از طرق وصف طبیعت، مشبه به قراردادن هر یک از اشارات اساطیری و حماسی در مقابل مظاهر طبیعت است. عناصر رنگ، سپاهی، اشرافی و شکل هندسی بهترین وجوه تشابه مظاهر طبیعت با قهرمانان حماسی قرار می گیرد. الگوپذیری از اعمال و کردار بارز قهرمانان، اشاره صریح به اصل داستان، استفاده از تقابل های دوگانه و فضا سازی (براعت استهلال) از ویژگی­های این نوع توصیفات به شمار می آید. تصاویر مادر در تشبیهات اساطیری در سبک خراسانی ساده، ابتکاری و دارای اصالت است و نتیجه احساس طبیعی و مستقیم شاعر از طبیعت است، اما در سبک عراقی این نوع تشبیهات به هم­راه عاطفه­ای رقیق­تر، با ایهام و پیچیدگی و بازی با کلمات تقلید، تکرار و تلفیق می­شود. در این مقاله قصد داریم به بررسی تشبیهات اساطیری در توصیف هر یک از مظاهر طبیعت در شعر برخی از شاعران سبک خراسانی و عراقی بپردازیم.     * . Mohammad.Khoshkab@iaus.ac.ir ** . eshghi@iaus.ac.ir  *** .  amirahmadi@iaus.ac.ir

کلیدواژه ها: توصیف طبیعت, تشبیهات اساطیری, اشارات شاهنامه ای