علی عظیمی - Department of Environment, Faculty of Natural Resources and Marine Science, Tarbiat Modares University, Nour, Iran
علیرضا ریاحی بختیاری - Department of Environment, Faculty of Natural Resources and Marine Science, Tarbiat Modares University, Nour, Iran
روما تاولر - Institute of Environmental Assessment and Water Research, Spanish Council for Scientific Research (CSIC), Jordi Girona ۱۸, Barcelona, ۰۸۰۳۴, Spain

در این مطالعه منابع اصلی هیدروکربن های نفتی در جنوب غرب دریای خزر (شهر انزلی) و سهم آن ها در انتشار این ترکیبات، با استفاده از انگشت نگاری شیمیایی و تحلیل های کمومتریکس و آنالیز کروماتوگرافی گازی- طیف سنجی جرمی مورد بررسی قرار گرفت. به طوری که ترکیبات ترپان، هوپان های کاتاژنتیک و استران در نمونه های رسپتور محیطی شامل غبار خیابانی، رسوبات معلق رواناب های شهری ، آب رواناب و رسوبات سطحی رودخانه ها و بندر انزلی و همچنین در منابع اصلی هیدروکربن های نفتی شامل اگزوز خودروها، تایر، آسفالت، روغن موتور، بنزین و گازوئیل مطالعه گردید. نتایج انگشت نگاری شیمیایی و تحلیل های کمومتریکس نشان داد که بخش عمده هیدروکربن های مورد بررسی در نمونه های غبار خیابانی، رواناب های شهری و برخی از نمونه-های رسوبات رودخانه ای ناشی از منابع اصلی پیشنهادی است، در حالی که این ترکیبات در بخش عمده ای از نمونه های رسوبات رودخانه ای و بندر انزلی، ناشی از منابع اصلی پیشنهادی نبودند و آنها احتمالا منابع آلاینده دیگری را غیر از ۶ منبع پیشنهادی دریافت می نمایند. نتایج این مطالعه همچنین نشان داد که سهم آسفالت و تایر اتومبیل ها در انتشار هیدروکربن های نفتی در نمونه های رسپتور مورد مطالعه از سایر منابع بیشتر بوده، در حالی که روغن موتور اتومبیل ها کمترین سهم را در انتشار هیدروکربن های نفتی در بین منابع مورد مطالعه، داشته است.

petroleum pollution , street dust , urban runoff , chemical fingerprinting , chemometric analysis