نادر عباسی - عضو هیات علمی موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی
مهدی اویسی ها - فارغ التحصیل کارشناسی ارشد رشته خاک و پی
محمد موحدان - پژوهشگر موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی

تعیین مشخصات تراکمی و نشست تحکیمی خاک، یکی از گام­­های ­مهم در طراحی پی پروژه های عمرانی و به ویژه سازه های آبی است.  به­­ طور کلی خواص مهندسی خاک­ های ریزدانه، به­ ویژه خاک های رسی، متاثر از ویژگی های مربوط به نوع کانی­های تشکیل­دهنده، ساختمان و کیفیت شیمیایی آب منفذی آن­ها است.  املاح موجود در آب منفذی خاک به لحاظ نقش­شان در ماهیت و مقدار نیروهای الکتروشیمیایی بین ذرات رسی، تاثیر قابل توجهی بر خواص مهندسی خاک نظیر چسبندگی، مقاومت، قابلیت نشست و تراکم­پذیری آن­ها دارند.  در این پژوهش، چگونگی تاثیر سه نوع نمک سدیمی شامل: کلرید سدیم، سولفات سدیم و کربنات سدیم بر برخی ویژگی­­های مکانیکی ­خاک­ های رسی شامل مشخصات تراکمی (رطوبت بهینه و دانسیته خشک ماکزیمم) و شاخص­های نشست تحکیمی (نمایه فشردگی و ضریب تحکیم) بررسی­ شد.  بدین منظور با در نظر گرفتن ۳ نوع نمک و ۵ مقدار مختلف برای هر نوع نمک، ۱۵ تیمار آزمایشی در نظر گرفته شد که با ۳ تکرار، به اضافه یک تیمار شاهد (صفر درصد نمک) در مجموع، ۴۶ نمونه خاک برای اندازه­گیری مشخصات تراکمی و تحکیمی تهیه و آزمایش ­شد.  مقادیر حاصل از اندازه گیری نمایه فشردگی و ضریب تحکیم به­صورت یک آزمایش فاکتوریل ۶×۳ با فاکتور اصلی نوع نمک در سه سطح (کلرید سدیم، سولفات سدیم و کربنات سدیم) و فاکتور فرعی میزان نمک در پنج سطح (۵/۰، ۱، ۲، ۵ و ۱۰ درصد) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار، توسط نرم­افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت.  مقایسه میانگین ها در سطح آماری ۱ درصد با آزمون دانکن انجام پذیرفت.  بر اساس نتایج حاصل از بررسی ها مشخص شد که میزان و نوع شوری خاک تاثیر چشمگیری بر مشخصات تراکمی خاک یعنی رطوبت بهینه و دانسیته خشک ماکزیمم ندارد.  ولی مقدار و نوع شوری حاصل از کاربرد نمک­ های یاد شده تاثیر معنی داری بر نمایه فشردگی و ضریب تحکیم خاک دارند.  همچنین، دامنه تغییرات ضریب تحکیم در اثر افزایش میزان شوری نسبت به نمایه فشردگی بیشتر است. 

دانسیته خشک ماکزیمم, رطوبت بهینه, شوری خاک, ضریب تحکیم, نمایه فشردگی