مریم محمدی زاده - گروه مهندسی معدن و متالورژی، دانشگاه یزد، یزد، ایران
سید حسین مجتهدزاده - گروه مهندسی معدن و متالورژی، دانشگاه یزد، یزد، ایران
فریماه آیتی - گروه زمین شناسی، دانشگاه پیام نور، ایران

پگماتیت ابراهیم عطار که در ارتباط با توده­ی نفوذی مشیرآباد تشکیل شده است با تمرکزهایی از بریل همراه است. در این مقاله، کانی­های فلدسپار پتاسیم، موسکوویت و بیوتیت در زون­های حاشیه­ای این پگماتیت توسط ریزکاو الکترونی آنالیز شده و ترکیب شیمیایی آن­ها، شامل اکسیدهای اصلی و برخی عناصر کمیاب از قبیل Ta, Cs, Rb, Sr, Ba, F و Cl، با هدف بررسی فرآیندهای موثر بر تمرکز کانی­ها و تعیین میزان تفریق ماگمای مادر مورد بررسی قرار گرفته است. محتوی پایین Rb و Cs و نسبت K/Rb بالا گواه این است که درجه­ تفریق ماگمای مادر در بخش حاشیه بسیار پایین بوده است. همچنین، طبق نمودار K/Rb در برابر Rb، تبلور بیوتیت در مراحل پایانی تشکیل موسکوویت اتفاق افتاده است که می­تواند دال بر واکنش ماگما با مواد مافیک واقع در مسیر باشد. در کانی­های مورد مطالعه از فلدسپار پتاسیم تا بیوتیت، مقدار سیلیس و اکسیدهای پتاسیم و سدیم سیر کاهشی و مقدار اکسیدهای آهن، منیزیم، کلسیم، منگنز و تیتان سیر افزایشی داشته است. عدم حضور کانی­های آلومینیوم­دار متداول مانند تورمالین و یا گارنت در زون حاشیه پگماتیت ابراهیم عطار، گواه این است که محتوای آلومینیوم در ماگمای مولد بالا نبوده است. تانتالیم تنها در ساختار فلدسپار پتاسیم و میکاها جای گرفته و کانی­های متداول میزبان آن تشکیل نشده­اند.

پگماتیت ابراهیم عطار, پگماتیت نوع لیتیم-سزیم-تانتالیم, شیمی کانی (فلدسپار پتاسیم, موسکوویت و بیوتیت), کانی سازی بریل