مینا میرزائی - دانشجوی سابق کارشناسی ارشد، بیماری شناسی گیاهی، استاد، گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
اسداله بابای اهری - استاد، بیماری شناسی گیاهی، استاد، گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
ابوالفضل نرمانی - پژوهشگر پسا دکتری بیماری شناسی گیاهی، استاد، گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز
مهدی ارزنلو - استاد، بیماری شناسی گیاهی، استاد، گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز

چکیدهبیماری­ لکه برگی صنوبر، با عاملSphaerulinafrondicola (syn: Septoria populi) ازجمله بیماری های مهم و جدی درختان صنوبر می­ باشد که خسارت زیادی به این میزبان وارد می­نماید. در این بررسی تنوع ژنتیکی ۱۳۸جدایهS. frondicola  بدست آماده از درختان صنوبر در مناطق مختلف استان های آذربایجان شرقی و غربی با استفاده از نشانگرهای مولکولی RAPD وISSR  ارزیابی شد. نتایج این بررسی نشان داد که تنوع ژنتیکی قابل توجهی در بین جمیت ­های مورد مطالعه وجود دارد. میانگین تنوع ژنتیکی برآورد شده برای کل جمعیت­ ها با استفاده از داده ­های همه آغازگر­ها ۱۹۹/۰ در سطح احتمال ۰۰۱/۰ برآورد گردید. کمترین تمایز ژنتیکی بین جمعیت های هوراند و کلیبر (۳۵۲/۰) با بیشترین جریان ژنی (۹۵۶/۵۴) و بیشترین تمایز ژنتیکی بین جمعیت های خوی و بستان آباد (۵۱۶/۰) با کمترین جریان ژنی (۴۶۸/۰) مشاهده شد که با فاصله جغرافیایی همخوانی دارد. بر اساس فاصله ژنتیکی Nei، جمعیت بستان آباد بیشترین فاصله را با شش جمعیت دیگر نشان داد. آنالیز هاپلوتیپ­ ها، جدایه ­های به دست آمده از یک درخت و یا حتی از یک لکه را درگروه­ های متفاوتی قرار داد که نشان دهنده وجود تنوع ژنتیکی بالا در یک مقیاس کوچک می­باشد. به طور کلی وجود هاپلوتیپ ­های مختلف و توزیع تنوع ژنی در یک مقیاس کوچک، فرضیه حضور آسکوسپور جنسی هوازاد به عنوان مایه تلقیح اولیه در چرخه بیماری را نشان می­ دهد.

کلمات کلیدی: Populus, لکه برگی, آذربایجان شرقی, Septoria, تنوع ژنتیکی, RAPD-PCR, ISSR-PCR