محمد ابراهیم بنی حبیب - استاد/ گروه مهندسی آبیاری و زهکشی، پردیس ابوریحان، دانشگاه تهران.
میرمحمد آزاد خراسانی - دانشجوی کارشناسی ارشد/ مهندسی منابع آب، گروه مهندسی آبیاری و زهکشی، پردیس ابوریحان، دانشگاه تهران.
محمود اولاد قره گوز - دانشجوی دکتری اقتصاد/ گروه اقتصاد دانشکده علوم اداری و اقتصادی، دانشگاه فردوسی مشهد.
علی محمدی - دانشجوی دکتری مهندسی منابع آب/ گروه مهندسی آبیاری و زهکشی، پردیس ابوریحان، دانشگاه تهران.

در پژوهش حاضر با هدف حداکثرکردن درآمد حوضه آبخیز ارومیه، مدل بهینه سازی کلاسیک خطی تدوین شد تا با اعمال سه سطح از محدودیت هایی شامل سیاست های الگوی کشت، مقدار آب در دسترس و قیمت ثابت و قیمت با کشش برای محصولات کشاورزی، تحت ۱۸ سناریو، مقدار تولید و واردات خالص بهینه آب مجازی (به عنوان هدف) برای حوضه تعیین شود. قیود در نظر گرفته شده در بهینه سازی مقدار آب مجازی مصرفی حوضه، مقدار آب قابل دسترس و بازه افزایش یا کاهش مقدار تولید را شامل شد. نتایج بدست آمده با توجه به تعداد محصولات مورد مطالعه تنوع بسیاری داشته است اما بطور کلی برای محصولات زراعی و باغی، بیش ترین تغییرات تولید و واردات خالص آب مجازی (نسبت به حال حاضر) برای محصولات پیاز، قارچ، سیب و انگور مشاهده شد. در بررسی تغییرات درآمد حوضه در اثر اعمال سناریوهای تدوین شده مشخص شد در سناریویی که مقدار آب در دسترس آن ۶۰ درصد حال حاضر و قیمت محصولات در آن با کشش قیمتی مطرح شده است، بالاترین سوددهی را داشته و سناریوی با این ویژگی های مذکور، مطلوب ترین سناریو به شمار می رود. در مجموع با اعمال سناریوی منتخب در بیش از یک سوم محصولات، مقدار بهینه سطح زیرکشت کم تر از حال حاضر است و باید بر مقدار واردات آن ها از خارج مرزهای حوضه افزوده شود. براساس نتایج این تحقیق، با واردات آب مجازی، از فشار وارد بر منابع آب حوضه کاسته می شود.

الگوی کشت, بهینه سازی, کشش قیمتی, آب مجازی, ارومیه