بهرنگ طاهری - دانشجوی دکترای علوم سیاسی(گرایش مسائل ایران)، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
محمد توحیدفام - دانشیار گروه علوم سیاسی، دانشکده علوم سیاسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
سیدمصطفی ابطحی - استادیار گروه علوم سیاسی، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

سیاست هویت، با محوریت غیریت سازی از غرب و ایالات متحده، یکی از مهمترین منابع جامعه شناختی مشروعیت در جمهوری اسلامی ایران است. این سیاست نه صرفا حاصل ابتکار سیاسی این نظام، بلکه محصول یک روند تاریخی است که با مشروعیت زدایی از رژیم پهلوی آغاز شد و با تاسیس نظام جمهوری اسلامی تداوم یافت. در این مقاله، زمینه تاریخی شکل گیری سیاست هویت مبتنی بر تضاد با غرب مورد واکاوی قرار گرفته و این پرسش مطرح می شود که مشروعیت سیاسی در جمهوری اسلامی چگونه با آن بستر تاریخی پیوند خورده است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که در چارچوب سیاست هویت، نظام اسلامی علائق ایدئولوژیک خود را با تجربه تاریخی جامعه ایران در ارتباط با مداخلات آمرانه خارجی پیوند زده و سیاستی مشروعیت بخش آفریده که فراتر از دلایل فقهی، فلسفی و حقوقی، قابلیت جذب طیف های وسیعی از جامعه را داشته است. این نتیجه، نافی برخی نظرات درباره مشروعیت سازی یک سویه از جانب نظام های آرمان گرای ایدئولوژیک است. پژوهش با رویکرد کیفی و تاریخی، به روش توصیفی تحلیلی و با بهره گیری از مدل تحلیلی دیوید بیتام در موضوع مشروعیت سیاسی، انجام گرفته است.

مشروعیت سیاسی, مشروعیت یابی, مشروعیت جامعه شناختی, سیاست هویت, غرب