سیده بهاره حسینی - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه فردوسی مشهد،
آزیتا فراشی - دانشیار، گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه فردوسی مشهد
فاطمه جهانی شکیب - استادیار، گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه بیرجند

گوشت خواران از ارکان مهم اکوسیستم های خشکی محسوب می شوند و در کنترل جمعیت علف خواران و حفظ مراتع نقش بسزایی دارند. ازاین رو بررسی وضعیت و اقدامات حفاظتی برای حفظ آنها از ضرورتهای اساسی است . پلنگ ایرانی ، بزرگترین گربه سان ایران است که در اکثر نواحی ایران به جز مناطق کویری زندگی می کند. آگاهی از نیازمندی های زیستگاهی این گونه یکی از ملزومات مدیریت حیاتوحش محسوب می شود. مدل توزیع گونه ها در سالهای اخیر ابزار مهمی برای تحلیل ارتباطات زیستگاه گونه ها در تحقیقات حفاظتی و بومشناسی بوده است . پیش بینی زیستگاههای بالقوه مناسب به وسیله مشاهدات میدانی مرتبط یا متغیرهای محیط زیستی برای حفاظت گونه ها ی در معرض خطر و تهدید شده ضروری است . با توجه به این که مدیریت یک گونه بدون آگاهی از نیازمندی های زیستگاهی آن میسر نیست ، تحلیل روابط بین گونه و زیستگاه آن، یک مسئله اساسی در دانش بومشناسی بوده و کمی سازی این روابط ، پایه مدلسازی زیستگاه است . مدل Maxent یکی از روشهای محبوب برای مدلساز ی توزیع گونه است که بر اساس دادههای اکوسیستمی و منطقه حضور گونه عمل می کند. این مدل یک الگوریتم یادگیری ماشینی است و جزء روشهای استفاده از داده های فقط حضور به حساب می آید. نمودار جک نایف ۱ برای ارزیابی اهمیت هر یک از متغیرهای محیطی در مدل به کار می رود.به همین منظور در پژوهش حاضر مدلسازی مطلوبیت زیستگاه پلنگ ایرانی به روش Maxent در منطقه کپه داغ با استفاده از ۳۰ متغیر زیستگاهی و ۱۰۵ نقطه حضور جهت بررسی پارامترهای تاثیرگذار بر توزیع گونه پلنگ انجام گردید. بااهمیت ترین متغیرها را می توان از طریق آزمون جک نایف به دست آورد. بر اساس نتایج آزمون جک نایف حاصل از مدلسازی زیستگاه، متغیرهای شیب و انحراف معیار ارتفاع۲ به دلیل نقش کلیدی در توزیع گونه پلنگ ، تاثیرگذارترین متغیر شناخته شده است . متغیرهای انحراف معیار شیب ، انحراف معیار ارتفاع، شاخص پوشش گیاهی ، دمای متوسط سالیانه ، بارش گرمترین فصل سال، بارش خشک ترین فصل سال، میانگین دمای گرمترین فصل سال از دیگر متغیرهای تاثیرگذار در توزیع گونه پلنگ محسوب می شوند.

پلنگ ایرانی، متغیرهای زیستگاهی، مدلMaxent