ملیحه حیدری - دانش آموخته ی کارشناسی ارشد، گروه گیاه پزشکی، دانشکده تولید گیاهی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان.
محسن یزدانیان - استادیار گروه گیاه پزشکی، دانشکده تولید گیاهی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان.

چکیده آب برای بسیاری از حشرات کامل شب­پره­های انباری یک ماده­ی جلب­کننده­ی قوی محسوب می­شود. استفاده از تله­های آبی برای کنترل این گروه از آفات یک روش کنترلی مکمل به شمار می­رود. در این مطالعه، اثرات تولید مثلی شش ترکیب زیست منشا شامل پالیزین®، سیرینول®، تنداکسیر®، ورم ­تی، نیمارین® و کلروکولین کلراید (غلظت های­ ۲۰۰۰، ۵۰۰۰، ۸۰۰۰ و ۱۰۰۰۰ پی پی­ام در محلول آب عسل ۱۰ درصد) به روش تغذیه دلخواه علیه حشرات کامل شب پره­ی مدیترانه­ای آرد ارزیابی شد. آزمایش ها در شرایط دمای ºC ۲±۲۵، رطوبت نسبی ۱۰±۷۰ درصد و دوره نوری ۱۴:۱۰ L:D ساعت انجام شدند. حشرات کامل به خوبی از غلظت های تهیه شده تغذیه نمودند. تنها تغذیه از نیمارین باروری تخم ها را (۸/۸۴ تا ۱۳/۹۲ درصد) در مقایسه با شاهد (۱۳/۹۹ درصد) به طور معنی داری کاهش داد (۵۹/۱۹ = F۴,۷۰؛ ۰۰۰۱/۰ = P). در مورد زادآوری نیز اثر نیمارین بهتر بود. پالیزین، سیرینول و تنداکسیر در مقایسه با نیمارین و به ویژه ورم تی و کلروکولین کلراید طول عمر حشرات کامل نر و ماده را بیشتر کاهش دادند. نتایج حاکی از آن بود که با افزایش غلظت، اثر ترکیب­ها بیشتر می­شود. نیمارین بیشترین درصد عقیمی ماده ها را (۶۵/۵۲ تا ۸۵/۷۴ درصد) باعث شد و پس از آن، پالیزین و سیرینول قرار داشتند. بیشترین درصد ناباروری تخم ها (۰۶/۷ تا ۴۵/۱۴ درصد) نیز در اثر استفاده از نیمارین دیده شد. کمترین تاثیر روی صفات مورد بررسی و درصد عقیمی به ورم­ تی مربوط بود. به طور کلی، در صورت جلب شدن حشرات کامل به تله­های آبی یا در دسترس بودن این تله های حاوی ترکیبات زیست منشاء (به ویژه آزادیراکتین) برای آن ها، مبارزه با حشرات کامل این شب­پره امکان پذیر خواهد بود. چون سموم در این روش به طور غیرمستقیم و در مقادیر بسیار اندک استفاده می شوند، غلظت های کشنده سموم شیمیایی نیز قابل استفاده خواهند بود. برای این کار، استفاده از آزادیراکتین و ترکیبات یا حشره کش های حاوی آن توصیه می شود.

واژه­ های کلیدی: باروری, ترکیبات زیست­منشاء, زادآوری, شب پره ی مدیترانه ای آرد