سیده آزاده سیدی گیلانی - دانشجوی کارشناسی ارشد بیماری شناسی گیاهی، دانشکده تولید گیاهی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان.
سعید نصراله نژاد - دانشیار گروه گیاهپزشکی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان.
فاطمه زینتی فخرآبادی - دانشجوی دکتری بیماری شناسی گیاهی دانشگاه علوم کشاورزی زابل .
مجید جعفری - استادیار گروه گیاهپزشکی مجتمع آموزش عالی سراوان.

چکیده ویروس وای سیب­زمینی  (Potato virus Y, PVY)گونه شاخص جنس Potyvirus از خانواده Potyviridae و یکی از مهم­ترین عوامل محدودکننده­ی کشت محصولات سولاناسه در کشور می­باشد. با توجه به اهمیت این ویروس در گیاهان تیره سولاناسه و نیز گستردگی تنوع کشت این محصولات در استان گلستان، شناسایی نوع نژادهای ویروس، تعیین دامنه­ی میزبانی و تعیین میزبان­های مختلف به منظور ارائه راهکارهای مدیریتی کنترل ویروس وای سیب­زمینی از اهمیت برخوردار است. به منظور ردیابی، تعیین نژاد و دامنه­ی میزبانی PVY در استان گلستان، تعداد ۳۸۰ نمونه از گیاهانی با علائم موزائیک، نکروز، پژمردگی، کوتولگی و ریزبرگی از مناطق مختلف گرگان، دلند، بندرگز و کردکوی در سال ۱۳۹۳ جمع­آوری گردید. آلودگی نمونه­ها با آزمون الایزای مستقیم به­­­ وسیله آنتی­سرم چند همسانه­ای ویروس وای سیب­زمینی ارزیابی شدند. سپس به منظور بررسی نژادهای مختلف ویروس، عصاره تعدادی از نمونه­هایی که در آزمون الایزا مثبت ارزیابی شدند (۱۸۵ نمونه)، بر روی گیاه محک توتون رقم سامسون مایه­زنی شدند. همچنین RNA ویروس از نمونه­های گوجه­فرنگی و بادمجان که در آزمون الایزا آلوده به PVY تشخیص داده شدند، استخراج و در آزمون RT-PCR با استفاده از آغازگرهای عمومی پوتی ­ویروس­ها، Oligo۱n و Oligo۲n، مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد سه نژاد PVYN، PVYC و PVYOدر خانواده سولاناسه در استان گلستان وجود داردوPVYCنژاد غالب است. این اولین گزارش از وجود ویروس وای سیب­زمینی برروی میزبان­های گوجه­فرنگی و بادمجان با استفاده از روش­های سرولوژیک و مولکولی دراستان گلستان می باشد.

واژه­ های کلیدی: الایزای مستقیم, دامنه میزبانی, ویروس وای سیب­زمینی, RT-PCR