مهدی بیطرفان
شاهین لعل عارفی

با نگرش به تاریخ پنچ هزار ساله ی تمدن بشری که فقط 292 سال ان بدوی جنگ بوده است و تجربه دو دهه اخیر نشان می دهد روش دشمن بر پایه تهاجم شدید هوایی در یک ماه اول است، بنابراین حفاظت از زیر ساخت های حیاتی و دستاوردهای کشور که با صرف هزینه های بسیار ساخته شده اند، امری ضروری می باشد. برای کاهش آسیب پذیری زیر ساخت ها و سازه های پراهمیت راهبردی و عملیاتی در برابر سلاح های دشمن، معمولا انها را به عمق مناسبی از زمین منتقل می نمایند. اما با پیشرفت روز به روز سلاح های دشمن و امکان نفوذ این سلاح ها تا عمق 60 متری، نیاز است که سازه های زیرزمینی ساخته شده در عمق کمتر از این مقدار، که از اهمیت حیاتی و حساسی برخوردارند، ممکن است توسط این سلاح ها مورد حمله قرار گیرند. بنابراین یکی از بهترین راهکارها برای حل این مشکل، مقاوم سازی این سازه ها در برابر تهدیدات دشمنی باشد. برای این امر روش های مختلف مقاوم سازی وجود دارد که به دو دسته اصلی سازه جدا از عامل مقاوم کننده در بطن سازه تقسیم می گردند. سازه جدا از عامل مقاوم کننده شامل استفاده از دال های انفجاری، استفاده از مواد کامپوزیتی منفجر شونده ، ایجاد حفره ها یی به عنوان تله انفجاری، استفاده از بخار پلاسما می باشد و عامل مقاوم کننده در بطن سازه نیز شامل استفاده از موج گیرها و خک، استفاده از میراگرها، استفاده از الیافهای پلیمری، مصالح پلی استایر نمی باشد. که در این مقاله سعی شده است که با استفاده از منابع کتابخانه ای و اینترنتی و تحلیل محتوای آنها جایگاه روش های مقاوم سازی در سازه های زیر زمینی تبیین گردد. بدین صورت که ابتدا تهدیدات مربوط به سازه های زیرزمینی امن بررسی گردیده و سناریوهای محتمل استخراج شده و در ادامه روش های مقاوم سازی برای این سازه ها بیان گردیده و سپس به مزایا و و معایب هر یک اشاره شده است. د رنهایت در این تحقیق به این نتیجه رسیده شد که دو روش سازه جدا از عامل مقاوم کننده و عامل مقاوم کننده در بطن سازه مکمل یکدیگر می باشند. بدیهی است که استفاده از روش هایی که اجازه نزدیک شدن موشک به فضای زیر زمینی را نمیدهد یعنی همان روش مقاوم سازی سازه جدا از عامل مقاوم کننده تاثیر بیشتری بر کاهش امواج انفجار دارد. با این حال نیز ممکن است درصدی از امواج انفجار به سازه زیرزمینی برسد که بدین منظور میتوان از روش های عامل مقاوم کننده در بطن سازه برای مستهلک نمودن این امواج استفاده نمود.