حمیدرضا ضرغامی - استادیار دانشکده تحصیلات تکمیلی، دانشگاه علوم و فنون هوایی شهید ستاری، تهران، ایران
جواد زروندی - استادیار، دانشکده تحصیلات تکمیلی، دانشگاه علوم و فنون هوایی شهید ستاری، تهران، ایران
سهراب صادقی - دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشکده تحصیلات تکمیلی، دانشگاه علوم و فنون هوایی شهید ستاری، تهران، ایران
بهروز امیدی - دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشکده تحصیلات تکمیلی، دانشگاه علوم و فنون هوایی شهید ستاری، تهران، ایران

بهره گیری از تجربیات موفق دفاع مقدس و عوامل متعددی که در موفقیت عملیات های مختلف در نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران در طول هشت سال دفاع مقدس تاثیر گذار بوده اند، می تواند منشاء و منبع مناسبی برای استفاده در دانشگاه های نظامی و انتقال به نسل جدید باشد. عملیات کمان ۹۹ با ۱۴۰ فروند جنگنده نیروی هوایی در اولین روز پس از آغاز جنگ تحمیلی اجرا شده و ضربه مهلکی به ارتش رژیم بعث عراق وارد آورد، بدیهی است که اجرا و هماهنگی این عملیات سنگین از جنبه های مدیریتی، فنی و انسانی نیازمند استفاده از قابلیت های علمی و فناورانه موثری بوده است. لذا به عنوان یکی از عملیات های شاخص نیروی هوایی، در این پژوهش مورد بررسی قرارگرفته است. عوامل علمی و فناورانه آن از طریق منابع، پیشینه ‍ های پژوهشی و اسناد عملیات بدست آمد که پس از مصاحبه با خلبانان و خبرگان حاضر در عملیات تعداد ۱۷ عامل در ۴ دسته دانش و مهارت، فناوری نرم، فناوری سخت و تاکتیک و عملیات تقسیم شدند. پس از ارائه مدل مفهومی و تدوین پرسشنامه محقق ساخته و نظرسنجی و نمره دهی خبرگان مربوطه، به تعیین ترجیحات عوامل از یکدیگر پرداخته شد و اولویت بندی عوامل با استفاده از روش فرایند تحلیل سلسله مراتبی صورت گرفت. نتایج به دست آمده نشان داد دسته های دانش و مهارت، تاکتیک و عملیات، فناوری نرم و فناوری سخت به ترتیب بیشترین تاثیر را داشته و سه عامل مهارت آموزی، طرح ریزی و شناسایی نقاط حساس دشمن در زمان صلح موثرترین نقش را در موفقیت عملیات ایفا کرده اند. عوامل شناسایی شده و روابط بین عوامل علمی و فناورانه نهاجا به عنوان یکی از نیروهای دانش بیان و فناوری محور می تواند در تصمیم گیری ها و سیاست های آتی دفاع دانش بیان موثر باشد.

عملیات کمان ۹۹، عوامل علمی و فناورانه موفقیت، دفاع مقدس، نهاجا، فرایند تحلیل سلسله مراتبی