هادی اسکندری دامنه - دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه هرمزگان
حامد اسکندری دامنه - دانشجوی دکتری بیابانزدایی دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران
زهرا صیادی - کارشناسی ارشد سنجش از دور و GIS دانشکده علوم انسانی، دانشگاه هرمزگان
اسداله خورانی - گروه علوم جغرافیایی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه هرمزگان

کشور ایران با توجه به حاکم بودن اقلیم خشک و نیمه خشک بر آن همیشه از تولید و گسترش مواد معلق در هوا به خصوص گرد و غبار متضرر بوده است. این پدیده با توجه به تاثیر مستقیم بر روی محیط زیست و سلامت انسان بسیار مخرب و تاثیر گذار می باشد. هدف از مطالعه حاضر بررسی روند تغییرات پارامترهای عمق نوری AOD، شاخص پوشش گیاهی NDVI، بارندگی، دما، میانگین سرعت باد و همبستگی بین عمق نوری و پارامترهای مورد مطالعه در کشور ایران است. داده های عمق نوری و شاخص پوشش گیاهی از تصاویر سنجنده مودیس و سایر داده ها از سایت اقلیمی ECMWF در بازه زمانی ۲۰۱۹-۲۰۰۰ و قدرت تفکیک مکانی ۱۰ کیلومتر تهیه شدند. برای بررسی روند تغییرات این پارامتر ها از آنالیز روند من-کندال و شیب تخمین گر سن همچنین برای بررسی همبستگی بین عمق نوری و داده های اقلیمی از مدل همبستگی خطی استفاده شد. نتایج حاصل از بررسی روند تغییرات AOD، پوشش گیاهی و داده های اقلیمی نشان داد که روند این پارامتر ها در مناطق مختلف کشور ایران متفاوت می باشد. به طوری که شاخص NDVI و بارندگی به ترتیب ۱۳/۸۵ و در ۵۷/۶۷ درصد کشور کاهشی بوده است این در حالی است که AOD، سرعت باد و دما به ترتیب در۴۳/۷۱، ۸۶/۷۱ و ۳۷/۹۹ درصد از سطح کشور افزایش نشان داده است. رابطه همبستگی بین AOD و NDVI، بارندگی، دما، سرعت باد نشان داد که شاخص AOD با NDVI و بارندگی به ترتیب در ۹۴/۵۰ و ۳۱/۵۱ درصد از سطح کشور همبستگی منفی داشته این در حالی است که با پارامتر دما و سرعت باد در ۴۲/۶۸ و ۳۶/۵۰ درصد از مساحت کشور همبستگی مثبت نشان داده است. بنابراین افزایش ذرات معلق در هوا به شدت به روند تغییرات پوشش گیاهی و فاکتورهای اقلیمی از قبیل بارندگی، دما و سرعت باد بستگی دارد که با استفاده ار داده های ماهواره ای و اقلیمی با قدرت تفکیک مکانی و زمانی مناسب به خوبی مورد مطالعه قرار گیرد.

روندیابی تغییرات, آزمون من-کندال, عمق نوری, پوشش گیاهی همبستگی خطی, ایران