محسن بیگی - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه مهندسی علوم خاک دانشگاه تهران
غلامرضا ثواقبی - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه مهندسی علوم خاک دانشگاه تهران
امیر محسنی - دانشیار گروه مهندسی علوم خاک دانشگاه تهران

کمبود روی یکی از عوامل محدود کننده در مناطق خشک و نیمه خشک است . علی رغم تفاوت های زیاد در ارقام مختلف گیاهان در پاسخ به کوددهی روی، شاخص های معتبری برای تشخیص تحمل به کمبود روی در ارقام مختلف لوبیا با عملکرد بالا وجود ندارد. هدف از این پژوهش مقایسه عملکرد دانه 16 رقم لوبیا نسبت به کوددهی روی و جداسازی ارقام متحمل به کمبود روی با استفاده از شاخص تحمل به کمبود روی بود. معیار تحمل به ن تش شاخص تحمل به تنش (STI) است که برای شناسایی ارقامی استفاده می شود که در هر دو محیط تنش و غیر تنش دارای عملکرد بالایی هستند . به همین منظور یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با دو سطح روی ( 0 و 10 میلیگرم روی در کیلوگرم خاک) و 16 رقم لوبیا با سه تکرار در شرایط گلخانه اجرا شد. اثر رقم بر روی عملکرد در هر دو تیمار کودی، روی کارایی و شاخص تحمل به تنش معنی دار بود . اگرچه تفاوت های قابل توجهی در پاسخ به کوددهی روی در ارقام مختلف لوبیا وجود داشت، کاربرد کود روی عملکرد دانه را در تمام ارقام افزایش داد. روی کارایی تفاوت معنی داری در بین ارقام داشت و از 93 % برای رقم G01437 تا 45% برای رقم کاردینال متغییر بود. بر اساس شاخص تحمل به تنش رقم G01437 بهترین رقم بود ولی بر خلاف شاخص روی کارایی رقم دهقان دارای کمترین عملکرد در هر دو محیط تنش و غیر تنش بود . بنابراین، شاخص تحمل به تنش نسبت به شاخص روی کارایی معیار مناسب تری برای تشخیص ارقامی می باشد که در محیط تنش نیز دارای عملکرد بالایی هستند.

روی کارایی، شاخص تحمل به تنش، کمبود روی، لوبیا