سمیرا حاجی پور - دانش آموخته کارشناسی ارشد مرتعداری، دانشکده مرتع و آبخیزداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران
حسین بارانی - دانشیار، گروه مرتعداری، دانشکده مرتع و آبخیزداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران
حسن یگانه - استادیار، گروه مرتعداری، دانشکده مرتع و آبخیزداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران
احمد عابدی سروستانی - دانشیار، گروه ترویج و توسعه، دانشکده کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران

چرای دام یکی از مهم­ترین عوامل موثر بر خاک و پوشش گیاهی است که می­تواند از جهات مختلف بر ساختار و کارکرد پوشش گیاهی تاثیرگذار باشد. این تحقیق در پاییز ۱۳۹۶ و با هدف بررسی عوامل موثر بر تکرار و شدت چرای دام در مرتع انجام شد. جامعه آماری پژوهش را سرپرستان خانوار عشایر شهرستان کوهدشت تشکیل داده است. با بهره­گیری از فرمول کوکران، از میان ۱۰۳۸ خانوار عشایر مناطق ییلاقی شهرستان کوهدشت، ۳۱۰ سرپرست خانوار به روش نمونه­گیری تصادفی طبقه بندی شده انتخاب شدند که پرسشنامه­ شامل ۷ سوال باز و ۱۷ سوال بسته بود. برای سنجش روایی از نظرات اساتید استفاده شد و اطلاعات مورد نیاز پژوهش با انجام مصاحبه حضوری و از طریق پرسشنامه­ها جمع­آوری شد. برای سنجش پایایی اطلاعات از آلفای کرونباخ استفاده گردید که مقدار آلفای کرونباخ برای ۳۰ نمونه اولیه  ۸۵/۰ بدست آمد. ضریب همبستگی کندال تائو نشان داده است که بین شاخص عوامل موثر بر تکرار چرای دام با متوسط درآمد سالانه و متوسط هزینه سالانه خانوار بهره­برداران، میزان زایش سالانه ۱۰ راس دام و فاصله بین مراتع ییلاقی و قشلاقی ارتباط معنی­داری برقرار است و بین شاخص عوامل موثر بر شدت چرای دام با میزان زایش سالانه ۱۰ راس دام رابطه معنی­داری وجود دارد. یافته­های حاصل از آزمون من ویتنی نیز نشان داد که بین شاخص عوامل تکرار چرای دام و شدت چرا با داشتن مرتع قشلاقی تفاوت معنی­داری وجود دارد. همچنین نتایج بدست آمده از آزمون کروسکال والیس نشان داده است که شاخص عوامل موثر بر تکرار چرا و شدت چرا با نوع بهره­برداری از مرتع نیز تفاوت معنی­داری وجود ندارد.

بهره برداران, تکرار چرا, شدت چرا, مراتع ییلاقی, شهرستان کوهدشت