احد یعقوبی - دانشجوی دوره کارشناسی ارشد رشته جغرافیای سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی وا

در فاصله 24 تا 30 درجه شمالی و 47 تا 56 درجه طول شرقی دریایی وجود دارد که از دیرباز خلیج فارس نامیده شده است. ورود به این منطقه از طریق دریای عمان انجام می شود که خود شاخه ای به طول 185 میل از دریای عربی بوده و امتداد آن در شمال غربی است. منطقه خلیج فارس متشکل از 8/ کشور ایران، عراق و کشورهای شورای همکاری خلیج فارس است که از بین این کشورها ایران شاید بیشتر از همه حائز اهمیت است. این منطقه با توجه به منابع غنی نفت و گاز و ویژگی های زیست محیطی یکی از مهمترین مناطق راهبردی جهان بشمار می آید. در حال حاضر یکی از نگرانی های محیط زیستی منطقه آلودگی آب بر اثر نشت نفت از تانکرهای حامل نفت، تصادف های ناشی از برخورد شناورهای دریایی حامل مواد سوخت و کشتی های حامل ساز و برگ های نظامی و حتی سلاح های اتمی است. سطح آلودگی آب خلیج فارس 47 برابر بیشتر از آلودگی دریاهای آزاد است. دلیل اصلی آن حضور و عبور مکرر شناورهای نظامی دریایی آمریکا از این آبراه می باشند. گر چه بیشتر نقاط ساحلی دنیا آلوده بوده ، اما به غیر از قیرهای شناور و زباله های پلاستیکی موجود در مسیر های ویژه کشتی رانی و در مناطقی که جریان های آب به یکدیگر نزدیک می شوند، اقیانوس ها بطور نسبی از آلودگی مصون باقی مانده اند. در آبهای بسته مانند خلیج فارس ریزش نفت از تانکرهای دریایی حامل نفت یا سکوهای حفر نفت در آبهای ساحلی و رها ساختن مواد آلوده کننده محیط زیست مانند حشره کش ها و مواد کشنده آفات نباتی باعث آلودگی آب شده است.به هر حال کشورهای منطقه ای باید به بررسی سیاست های حفظ محیط زیست بپردازند. این مقاله با توجه به دلایل مختلف تخریب زیست محیطی منطقه به بررسی آثار جنگ های ویرانگر ، رفت و آمد کشتی های حامل انرژی ، توسعه میدان های نفت و گاز و احداث جزایر مصنوعی بر امنیت انسانی کشورهای منطقه می پردازد. توجه نمودن به اصول حقوق بین الملل عمومی و آرای دیوان بین المللی دادگستری در رابطه با مسئولیت بین المللی کشورها و خسارت های وارده به محیط زیست قسمت دیگری از این مقاله را تشکیل م یدهد. در این راستا راه کارهایی تحت عنوان دیپلماسی محیط زیست بین کشورهای منطقه اعم از ساحلی و غیر ساحلی برای حفظ منابع مهم خلیج فارس و همچنین امنیت انسان های ساکن در منطقه پیشنهاد شده است.

خلیج فارس، امنیت انسانی، توسعه پایدار، مسئولیت بی نالمللی کشورها