مریم زارع - استادیار علوم تغذیه ، گروه علوم پایه ، دانشکده علوم پزشکی خلخال.
افروز مردی - استادیار بهداشت باروری، گروه بهداشت عمومی ، دانشکده بهداشت ، دانشگاه علوم پزشکی اردبیل .
علی طریقت اسفنجانی - استاد علوم تغذیه ، گروه تغذیه بالینی ، دانشکده تغذیه و علوم غذایی ، دانشگاه علوم پزشکی تبریز.
مریم رف رف - استاد علوم تغذیه ، گروه تغذیه در جامعه ، دانشکده تغذیه و علوم غذایی ، مرکز تحقیقات تغذیه ، دانشگاه علوم پزشکی تبریز.
عبدالرضا شقاقی - استاد بهداشت جامعه ، گروه آموزش بهداشت و ارتقا سلامت ، دانشکده بهداشت ، دانشگاه علوم پزشکی تبریز.
محمد اصغری جعفرآبادی - استاد آمار زیستی ، گروه آمار واپیدمیولوژی، دانشکده بهداشت ، مرکز تحقیقات پیشگیری از آسیب حوادث جادهای دانشگاه علوم پزشکی تبریز.

مداخلات آموزشی ساختاری شیوه ی صحیح زندگی در کنترل عوارض دیابت مقرون به صرفه هستند. یکی از مداخلات آموزشی مدل فرانظری است ، که برای راهنمایی تغییر رفتار و ایجاد انگیزه در خودمراقبتی بطور گسترده استفاده می شود. لذا این مطالعه با هدف، تعیین اثر مدل آموزشی مراحل تغییر در پیش بینی فعالیت فیزیکی در افراد مبتلا به دیابت نوع دو شهر اردبیل انجام شد. ۱۲۸ فرد مبتلا به دیابت نوع ۲، با محدوده ی سنی ۷۰-۳۰ سال و دارای شرایط ورود به مطالعه از بین مراجعه کننده های کلینیک خصوصی شهر اردبیل ، انتخاب شدند. پرسشنامه های اطلاعات عمومی و فعالیت فیزیکی بر اساس پرسشنامه مراحل تغییر به صورت چهره به چهره برای تمام افراد در طول مطالعه تکمیل شد. سپس افراد شرکت کننده از لحاظ مراحل تغییر همسانسازی شده و با روش بلوکهای تصادفی ، به دو گروه مداخله (۶۷ نفر) و شاهد (۶۱ نفر) تقسیم شدند . به گروه مداخله ۴ جلسه آموزشی بر اساس مراحل تغییر فعالیت فیزیکی به مدت یک تا ۲ ساعت ، به صورت گروهی و سخنرانی آموزش داده شد. گروه شاهد نیز آموزش معمول را دریافت کردند. در پیگیری، افراد هر دو گروه مورد مطالعه به مدت ۶ ماه پیگیری شدند و در این مدت افراد مورد مطالعه هیچ گونه آموزشی دریافت نکردند. میانگین سن افراد در گروه مداخله ۹/۰±۳/۵۲ و در گروه شاهد ۹۹/۰±۳/۵۲ بود. میانگین درآمد ماهانه در گروه مداخله نسبت به گروه شاهد بالاتر بود و تفاوت آماری معنی داری داشت (۰۵/۰ .(p< مراحل تغییر فعالیت بدنی در گروه مداخله ، بعد از مداخله و پیگیری نسبت به ابتدای مداخله ، پیشرفت آماری معنی داری نشان داد (۰۵/۰ .(p< برنامه ی آموزشی فعالیت فیزیکی بر اساس مدل مراحل تغییر توانست منجر به تغییر رفتار در فعالیت فیزیکی شود و انتظار می رود پیامدهای خود مراقبتی را در این بیماران بهبود بخشد .

الگوی فرانظریه ای، مدل مراحل تغییر، فعالیت فیزیکی ، دیابت نوع ۲