محمدباقر رهنما - استادیار بخش مهندسی آب دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید باهنر کرمان
فراهم کاظمی آذر - کارشناس ارشد سازه های آبی بخش مهندسی آب دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید ب

حوضه رفسنجان با ارتفاع کلی بین 1400 تا 1500متر از سطح آزاد دریا، تقریبا در ناحیه مرکزی ایران واقع شده است. برداشت بیش از 737 میلیون متر مکعب آب که اغلب مصرف آبیاری دارد، باعث افت شدید تراز آب زیرزمینی شده است. افزایش در تنش موثر دراثر برداشت آب زیر زمینی باعث تراکم لایه های تحکیم نیافته زیر زمینی و در نهایت فرو نشست زمین در دشت رفسنجان شده است. فرو نشست زمین باعث ایجاد شکافهای زمین، ترک خوردگی ساختمانها و شکستن لوله جدار چاهها شده است. در این تحقیق، تغییرات سطح ایستایی دشت رفسنجان با استفاده از مدل کامپیوتری Pmwin و فرو نشست زمین با استفاده از IBS1 که زیر برنامه ای از IBS1 می باشد، مورد مطالعه قرار گرفت. برای کالیبراسیون مدل از داده های اندازه گیری شده در سالهای 1375 تا 1383 استفاده گردید. نتایج مدل شامل پیش بینی تغییرات سطح ایستایی و فرو نشست زمین در سال 8 سال آینده می باشد. پردازش داده های حاصل از دو اندازه گیری متوالی نشان داد که افت سطح آب زیر زمینی عامل اصلی فرونشست زمین می باشد ویک رابطه خطی بین فرونشست زمین و افت سطح آب زیرزمینی وجود دارد.

رفسنجان ، آب زیرزمینی ، فرو نشست ، Pmwin