محسن دهقانی - دانشجوی دکتری، گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران
محمدرضا نوری امام زاده تی - دانشیار، گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران
علی شاهنظری - دانشیار، گروه مهندسی آب، دانشکده مهندسی زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران
مهدی قیصری - دانشیار، گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان، ایران

مدیریت آبیاری یکی از عوامل بسیار مهم و تاثیرگذار بر روند رشد و نمو گیاه ذرت است. هدف از این پژوهش بررسی چگونگی رشد و نمو گیاه ذرت در مدیریت­های مختلف آبیاری جویچه­ای بود. این پژوهش به صورت کرت­های یک بار خرد شده، در قالب بلوک­های کامل تصادفی در ایستگاه تحقیقاتی کبوترآباد اصفهان انجام شد. عامل اصلی شامل سه سطح رژیم آبیاری سطحی (۱۰۰%) I۱، (%۸۰) I۲، (%۶۰) I۳ و عامل فرعی شامل سه روش آبیاری جویچه­ای مرسوم، یک در میان ثابت و متناوب بود. پارامترهای اندازه­گیری­شده شامل ارتفاع بوته، عملکرد تر و خشک اندام هوایی، سطح برگ و شاخص سطح برگ بود که در پنج مرحله از رشد گیاه ذرت علوفه ای انجام شد. نتایج نشان داد که تاثیر رژیم­های مختلف آبیاری و نیز نوع روش آبیاری جویچه­­ای بر ویژگی­های اندازه­گیری­شده اندام هوایی از نظر آماری در سطح یک درصد معنی­دار بوده است. رژیم آبیاری I۱ در حضور آبیاری جویچه­ای مرسوم و رژیم  I۳در روش آبیاری یک در میان ثابت به ترتیب بیشترین و کمترین تاثیر را بر صفات مختلف رشد اندام هوایی داشتند. ارتفاع بوته، عملکرد تر و خشک در آبیاری جویچه­ای مرسوم و رژیم I۱ به ترتیب برابر۱۹۰ سانتیمتر، ۶۳۹۷۸ و ۲۰۸۳۰ کیلوگرم در هکتار بود. همین صفات در رژیم آبیاری I۳ و در روش آبیاری یک در میان ثابت به ترتیب برابر با  ۱۱۶ سانتیمتر، ۳۳۶۶۵ و ۸۰۵۳ کیلوگرم در هکتار به دست آمد. با تغییر آبیاری جویچه­ای مرسوم به آبیاری جویچه­ای یک در میان تا مرحله برداشت ذرت علوفه ای، ۱۲/۳۹ درصد در آب کاربردی صرفه جویی شد و مقادیر کارآیی مصرف آب آبیاری نیز ۳۷ درصد افزایش یافت. به طور کلی با اعمال شرایط کم آبیاری تا ۲۰ درصد در آبیاری جویچه­ای مرسوم و یا با کاربرد آبیاری جویچه ای متناوب، می­توان ضمن صرفه­جویی در مصرف آب و افزایش کارآیی مصرف آب به عملکرد قابل قبول نیز دست یافت.

آبیاری جویچه ای یک در میان, کارآیی مصرف آب, صرفه جویی آب, مراحل رشد ذرت