محمدمهدی فتاحی - دکتری منابع طبیعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان قم، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویجکشاورزی، قم، ایران.

این تحقیق با هدف پهنه بندی مناطق مستعد کشت زعفران و با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی ((AHP در استان قم انجام گردید. به همین منظور، با غربالگری معیارها، ۹ معیار شامل : "ارتفاع از سطح دریا، شیب زمین ، دمای حداکثر مطلق سالانه ، دمای حداقل مطلق سالانه ، بافت خاک، EC آب، دسترسی به منابع آب و کاربری اراضی "، انتخاب شد. با استفاده از فرآیند تصمیم گیری چند معیاره تحلیل سلسله مراتبی ((AHP، وزن هرکدام از معیارها با مقایسه زوجی بین آنها براساس اطلاعات پرسشنامه ای و با نرخ ناسازگاری ۰۱/۰ و با استفاده از نرم افزار Expert Choice تعیین گردید. با توجه به وزنی که به هر کدام از لایه های نه گانه در مرحله وزندهی در مدل AHP تعلق گرفت ، در محیط نرم افزار ArcGIS در هر یک از لایه ها، اعمال گردیده و از طریق الگوریتم Weighted overlay و همچنین برای اطمینان عملیات از الگوریتم Raster Calculator در جهت همپوشانی کردن لایه ها استفاده گردید و نقشه پهنه بندی استان قم به لحاظ نواحی مستعد کشت زعفران، تهیه شد. نقشه نهایی در چهار طبقه یا کلاس محدودیت ، شامل : بدون محدودیت ، محدودیت کم تا متوسط ، محدودیت متوسط تا زیاد و محدودیت زیاد، طبقه بندی گردید. نتایج نشان داد که در میان معیارهای پهنه بندی مناطق مستعد کشت زعفران در استان قم ، بیشترین وزن متعلق به معیار EC" آب" با ۳/۳۰ درصد و کمترین وزن مربوط به معیار " شیب زمین " با ۳ درصد بوده است . پس از تولید نقشه های پهنه بندی هم ، مشخص شد که در مجموع، برای مناطق مستعد کشت زعفران: : ۵۳/۱۰ درصد مساحت استان در طبقه ۱ (بدون محدودیت )، ۲۱/۵ درصد در طبقه ۲ (محدودیت کم تا متوسط )، ۵۲/۱۳ درصد در طبقه ۳ (محدودیت متوسط تا زیاد) و ۷۴/۷۰ درصد در طبقه ۴ (محدودیت زیاد) واقع شده است .

تصمیم گیری چند معیاره، مقایسه زوجی ، نرخ ناسازگاری، نرم افزار .Expert Choice