تورج تقی خانی - استادیار دانشکده عمران و محیط زیست دانشگاه امیرکبیر تهران
جاوید وفایی ملامحمود - کارشناسی ارشد زلزله دانشگاه امیرکبیر تهران

شواهد بدست آمده از زلزله های مختلف در سالهای اخیر گویای این مدعاست که اگر سایتی در فاصله 10 تا 15 کیلومتری منبع زلزله قرار داشته باشد لرزش زمین باعث خرابی های گسترده حتی در سازه هایی که مطابق با استاندارد ها و آیین نامه های زلزله ساخته شده اند می گردد. این پدیده که اصطلاحا به آن اثر حوزه نزدیک زلزله گفته می شود در سالهای اخیر به دلیل عوامل موثر ناشناخته ای که در خود دارد مورد توجه محققین مختلف قرار گرفته است. در فاصله نزدیک به منشاء زلزله ارتعاشات زمین به صورت یک پالس قوی که حاوی انرژی زیادی می باشد در سطح آزاد می شود. این سطح انرژی به ویژه در سایتهایی که در امتداد سطح پارگی گسل قرار دارند بسیار بالا است . در زلزله حوزه نزدیک به علت نزدیکی سایت به منبع زلزله، کاهندگی امواج زلزله چندان موثر نیست. به همین علت در روابط کاهندگی ارایه شده برای حوزه نزدیک اثر جهت انتشار از اهمیت بیشتری برخوردار می باشد که بایستی در ارایه طبف خطر زلزله در این محدوده در نظر گرفته شود. این مقاله به بررسی اثر حوزه نزدیک زلزله در سایتی که در 3 کیلومتری از گسل شمال تبریز قرار گرفته است اثر رخداد ماکزیمم زلزله محتمل این گسل که برابر 7/6 است در ح.زه نزدیک مورد بررسی قرار گرفته است. به این منظور در این مقاله سعی بر این بوده است تا مشخصات مربوط به پالس زلزله در حوزه نزدیک برای این سایت بدست آید. اثر این پالس در طراحی سازه های حساس بایستی در نظر گرفته شود. در این مقاله اثر بزرگا، فاصله، امتداد پارگی گسل بر روی پالس زلزله و مولفه افقی بررسی شده و تغییرات مورد لزوم پیشنهاد شده است.

پالس زلزله ، حوزه نزدیک ، شهر تبریز