زهرا تاکی - کارشناس ارشد محیط زیست اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان
مجید افیونی - استاد دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان

اهمیت فلزات سنگین وخطرات آن برای سلامتی انسان ودیگر موجودات باعث شده است این فلزات در زمره مواد خطرناک طبقه بندی شوند .لجن فاضلاب با دارابودن مواد آلی فراوان و عناصر پرمصرف وکم مصرف فراوان گیاهی به عنوان کود در اراضی کشاورزی استفاده می شود . اما به دلیل عناصر سنگین امکان آلودگی محصولات کشاورزی وورود این عناصر به زنجیره غذایی انسان وحیوان وجود دارددر این راستا پزوهشی با هدف بررسی تاثیر لجن فاضلاب بر میزان جذب کادمیوم،نیکل ،آهن و روی در گیاهان ذرت ،ریحان ولوبیا در دوخاک اسیدی و قلیایی در گلخانه با سه تکرار و تیمارهای شاهد ،کود شیمیایی و سه سطح لجن فاضلاب (200،100، تن در هکتار ) انجام گرفت.نتایج نشان داد افزایش لجن باعث افزایش عملکرد گیاهان بخصوص درگیاهان کشت شده در خاک قلیایی گردیده است به طوری که در این خاک در تیمار 200 تن لجن در هکتار وزن خشک ساقه گیاه در ذرت حدود سه برابر شاهد ،ریحان دوبرابر و لوبیا حدودا دوبرابر افزایش یافت . در ریشه نیز افزایش عملکرد مشاهده شد که در مورد ذرت و لوبیا کمتر و در مورد ریحان قابل توجه بود.در خاک اسیدی عملکرد گیاه در ساقه لوبیا در تیمار 200 تن در هکتار تقریبا دوبرابر شاهد بودهچنین استفاده از لجن فاضلاب در اکثر موارد افزایش غلظت فلزات کادمیوم،روی ،نیکل و آهن را در گیاه باعث گردیده بود.

لجن فاضلاب ،فلزات سنگین ،ذرت ،لوبیا ،ریحان