صفرعلی شعبانی خطیب - کارشناس ارشد پژوهش هنر ، عضو هیات علمی دانشگاه فنی و حرفه ای ، دانشکده فنی دختران نرجس سمنان
فروغ غیبی - کارشناس ارشد معماری ، مدرس دانشگاه فنی و حرفه ای ، دانشکده فنی دختران نرجس سمنان

با استقرار حکومت صفویان و گسترش اسلام در ایران، مساجد جایگاه ویژه ای به عنوان محل تجمع مسلمانان پیدا کردند.این امر باعث توجه بیشتر، به تزیینات مساجد و تبدیل آن ها به اولین جایگاه تجلی هنر اسلامی شد.کاشی کاری جز ء یکیاز برجسته ترین آرایه های تزییناتی مساجد بود. این هنر فراز و نشیبهای زیادی را پشت سر گذاشت تا اینکه در دورانهای خاص به خصوص دوره صفویه به اوج رونق و شکوفایی خود رسید. اکثر محققان در زمینه کاشی کاری، در نوشته هایخود کاشی کاری دوران صفویه را سرحد کمال و شکوفایی این هنر بشمار می آورند و معتقدند که ن ماینده ی واقعی کاشی کاریایران در دوره اسلامی، دوران صفویه است. مساجد صفویه به طور کلی با پوششی از کاشی ها، در درون تزیین شده اند کهکاشی هفت رنگ و معرق بیشترین کاربرد را در تزیینات بناهای مهم این دوره داشته اند. در این میان، دو مسجد امام وشیخ لطف ا... اصفهان از لحاظ تزیینات و بخصوص نقوش کاشی کاری از شاهکارهای معماری دوران صفویه هستند. در اینپژوهش سعی بر آن شده است تا با استفاده از روش توصیفی و تحقیقات کتابخانه ای به توصیف و بررسی نقوش کاشی کاریدوران صفویه پرداخته شود. مطالعه و بررسی نقوش کاشیکاری داخلی این بناها میتواند باعث بازشناسی هویت تاریخی- فرهنگی و اهمیت تزییناتی آن ها شود. یافته های این پژوهش نشان میدهد که اکثر کاشی های استفاده شده در مسجدامام، از نوع کاشی هفت رنگ و با تزیینات تماما سنتی و پر از نقش و نگار گل و بوته است. این نقوش در مسجد شیخ لطفا... به صورت نگاره های اسلیمی برای روشنایی گنبدخانه استفاده شده است،و همچنین دیگر بناها که توضیح داده می شود.

کاشی کاری، نقوش اسلامی، دوره صفویه