محمدمهدی زاهدی - دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال
احمد حاج علیزاده - دکتری جغرافیای انسانی، استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال

مسکن یکی از حیاتی ترین نیازها و ا ولویت های اساسی خانوار است و یکی از مهمترین عناصر و عوامل دستیابی به توسعه پایدار مبتنی بر عدالت فراگیر می باشد. در واقع مسکن کوچکترین عنصر سکونتگاه، مهمترین کاربری شهری و یکی از شاخص های عمده ارزیابی توسعه یک کشور است. چگونگی دستیابی به مسکن برای گروه های مختلف جامعه به خصوص گروه های کم درآمد و کیفیت و کمیت آن، یکی از مهمترین چالش های پیش روی دولت ها و جوامع است. با توجه به اهمیت خاص تامین مسکن برای اقشار آسیب پذیر جامعه شهری و لزوم برنامه ریزی نوین در جهت شناخت و مدیریت چالش های آینده، آینده پژوهی در این عرصه به یک ضرورت ا نکارناپذیر تبدیل شده است. در دهه های اخیر به دنبال تغییرات عمده سیاسی، اقتصادی و اجتماعی، شهرها گسترش یافته و ع مده ترین عواملی که سبب تبدیل تامین مسکن به بحران، به بخصوص برای گروه های کم درآمد شده اند، عبارتند از: رشد سریع جمعیت، افزایش شدید نرخ شهرنشینی، کاهش بعد خانوار، افزایش نرخ سودآوری بازار زمین و مسکن، کاهش تقاضای موثر مسکن، کاهش نرخ دسترسی و توانمندی مالی اقشار ضعیف، سوداگری شدید بازار زمین و مسکن به ضرر گروه های کم درآمد، کاهش عرضه زمین و مسکن، کم توجهی بخش خصوصی و در نهایت، سیاست های ناموفق دولتی، هدف از ارائه این مقاله، ارزیابی ویژگی ها و شاخص های مساکن گروه های کم درآمد، بررسی رضایتمندی افراد کم درآمد از دریافت این نوع مساکن، چگونگی تامین مسکن برای گروه های کم درآمد شهری و ارائه راهکارهایی در جهت بهبود آن می باشد. پژوهش حاضر از نظر ماهیت و روش توصیفی- تحلیلی و از نظر هدف کاربردی و با تاکید بر آینده پژوهی انجام گرفته است. روش جمع آوری اطلاعات مبتنی بر شیوه کتابخانه ای، مطالعه مقالات و سایر اسناد می باشد و به بررسی تعاریف و مفاهیمی چون مسکن، رضایتمندی سکونتی، مسکن اقشار کم درآمد، آینده پژوهی، برنامه ریزی مسکن، دیدگاه های تامین مسکن گروه های کم درآمد شهری و عوامل موثر بر آن می پردازد.

مسکن، گروه های کم درآمد شهری، رضایتمندی، برنامه ریزی مسکن، آینده پژوهی