اسماعیل حسین زهی - دانشجوی دکتری، گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد زاهدان، دانشگاه آزاد اسلامی، زاهدان، ایران.
مریم کریمیان بستانی - استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد زاهدان، دانشگاه آزاد اسلامی، زاهدان، ایران.
سیدغلامرضا میری - استادیار، گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد زاهدان، دانشگاه آزاد اسلامی، زاهدان، ایران.

مقدمه:  امروزه از مهمترین مباحث در مدیریت اراضی و توسعه پایدار، شناخت پوشش یا کابری اراضی و روند تغییرات آن‎هاست. در واقع یکی از پیش شرط­های اصلی برای استفاده بهینه از زمین، آگاهی از الگوهای کاربری اراضی و دانستن تغییرات هر کدام از کاربری­ها، در طول زمان است، زیرا با آگاهی از روند تغییرات در گذر زمان، می­توان تغییرات را در آینده پیش­بینی کرد.هدف پژوهش: هدف پژوهش حاضر، شناخت مجموعه عوامل تاثیرگذار بر تغییر کاربری اراضی در قلمرو کوچ­نشینان (مطالعه موردی: شهرستان خاش) می‎باشد.روش­شناسی تحقیق: تحقیق حاضر از نظر روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و از نظر ماهیت، کیفی- کمی و به لحاظ هدف کاربردی است. ابزار گردآوری اطلاعات (کتابخانه­ای و میدانی (مصاحبه و پرسشنامه) می­باشد. جامعه آماری شامل کلیه اساتید، مدیران، متخصصان و کارشناسان برنامه ریزی در سطوح در شهرستان خاش می­باشد که حجم نمونه آماری با استفاده روش دلفی ۲۰ نفر تعیین شد. روش جمع­آوری اطلاعات در این تحقیق، مصاحبه و پرسشنامه می­باشد. تحلیل اطلاعات با استفاده از روش­های دلفی و مدلF-ARAS  انجام گرفت.قلمروجغرافیایی پژوهش: این پژوهش در قلمرو کوچ نشینان شهر خاش مورد بررسی قرار گرفته است.یافته ها و بحث:  ابتدا با استفاده از روش دلفی در سه راند، مجموعه عوامل تاثیرگذار بر تغییر کاربری اراضی شهرستان خاش، شامل ۵ معیار (اقتصادی، کالبدی، زیست محیطی، سیاسی - مدیریتی و اجتماعی) و ۴۹ شاخص، شناسایی و تایید شدند. در ادامه نتایج بررسی میزان اهمیت هر یک از ابعاد موثر در تغییرات کاربری اراضی با استفاده از مدل آراس فازی، نشان داد، بعد کالبدی با وزن ۴۰۹/۰ و بعد اجتماعی با وزن ۳۶۲/۰، بیشترین و کمترین میزان اهمیت را به خود اختصاص داده­اند.نتایج: تغییرات کاربری اراضی در قلمرو کوچ­نشینان خاش به واسطه تحولات بسیار زیاد در بستر زمان بخصوص اسکان عشایر، با ناپایداری زیست­محیطی، اقتصادی، اجتماعی و ... مواجه است.

عوامل تاثیرگذار, کاربری اراضی, قلمرو کوچ نشینان, شهرستان خاش