رسمیه حمید - دانشجوی کارشناسی ارشد اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چم
محمدرضا سیاهپوش - دکترای فیزیولوژی مولکولی- اصلاح نباتات، استادیار دانشگاه شهید چمران
رضا مامقانی - دکترای اصلاح نباتات، استاد دانشگاه شهید چمران اهواز
امیر سیاهپوش - دکترای فارماکوگنوزی، استادیار دانشکده داروسازی دانشگاه جندی شاپور ا

خارمریم یکی از گیاهان دارویی مهم جهان به شمار می آید. شناسایی پتانسیل های ژنتیکی ژرم پلاسم خارمریم در ایران برای بهره برداری هر چه بیشتر از خصوصیات دارویی این گیاه دارویی از اهداف مهم به شمار می رود. به منظور بررسی تنوع ژنتیکی اکوتیپ ها ی جمع آوری شده آزمایشی در قالب طرح بل وک های کامل تصادفی در مزرعه آزمایش دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز اجرا شد. صفات اندازه گیری شده عبارتند از: ارتفاع بوته، قطر کاپیتول اصلی در هر بوته، تعداد کاپیتول در بوته، تعداد دانه در کاپیتول، وزن دانه در کاپیتول، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیکی، شاخص برداشت، طول دانه، عرض دانه، ضخامت دانه، تعداد روز تا شروع و پایان گلدهی. تجزیه واریانس داده ها تفاوت معنی داری (0/01≥α) را برای کلیه صفات نشان داد. نتایج این پژوهش نشان داد که بین توده های خارمریم از نظر صفات مورفولوژیکی تنوع بالایی وجود دارد، و می توان از پرمحصول ترین اکوتیپ ها در کارهای اصلاحی بهره برد. مقایسه میانگین صفات نشان داد که توده های مبارکه و ساری از لحاظ عملکرد و سایر صفات زراعی نسبت به اکوتیپ های دیگر برتری دارند. تجزیه خوشه ای داده های حاصل با استفاده از روش های ward ودورترین همسایه ها انجام گردید . هر دو روش نتایج مشابهی را گروه بندی اکوتیپهای خارمریم نشان دادند.

خارمریم، تنوع ژنتیکی، صفات مرفولوژیکی، تجزیه خوشه ای