سپیده مسعودی نژاد - دکتری معماری دانشگاه شهید بهشتی

در دهه های اخیر، در شیوه های رایج ساخت وساز در کلان شهرهایی چون تهران و ضوابط و مقرراتی که در امر معماری و شهرسازی ملاک عمل بوده اند از عملکرد « دید » پنجره و منظره قابل رویت ، آن غفلت شده است. به طوری که، دید پنجره بسیاری از آپارتمان های مسکونی محدود به عناصر ساخته شده است، و از دید به منظره ای طبیعی و حتی دید به آسمان محروم هستند. اما محققین از یک سو، بر لزوم ارتباط ساکنین مناطق شهری با طبیعت در داخل محیط های زندگی تاکید می کنند و از سوی دیگر، از اهمیت پنجره ها در محیط زندگی، و از نقش تاثیرگذار محتوای دید آنها سخن می گویند. شواهد فراوانی بر ارجحیت قوی دید به منظره طبیعی بر منظره ساخته شده از پنجره دلالت دارد و پنجره با دید طبیعی را، به ویژه برای ساکنین آپارتمان ها، امری ضروری می نماید. در این مقاله که با توجه به محدودیت پنجره آپارتمان های مسکونی به عناصر ساخته شده نگاشته شده است، منظره طبیعی بالقوه آسمان را در محتوای پنجره به پرسش گذارده و با عنایت به شکاف موجود در ادبیات ترجیحات منظر درباره دید به آسمان از پنجره، به مطالعه جایگاه آن در ترجیحات منظر و پسندیدگی آن از سوی مردم پرداخته می شود. همچنین، ارجحیت/ عدم ارجحیت دید به آسمان بر منظره ساخته شده از پنجره آپارتمان های مسکونی در شهر تهران بررسی می شود. در این مطالعه از دو روش پیمایش ادبیات و پیمایش میدانی بهره گیری می شود.

آسمان, محتوای دید پنجره, منظره طبیعی, منظره ساخته شده, ارجحیت